Σπύρος Σαμοϊλης / Spyros Samoilis

Spyros Samoilis / Σπύρος Σαμοϊλης

I present to you today, in a small tribute (compared to the volume of his work), a great form of popular song, the composer and eclectic friend, Spyros Samoilis who, "since the dark years of the dictatorship, still full of love for the people and desire for social justice, he stood in the forefront with his music and songs to the antidictatorial struggle. Still in the subsequent years, he stood at the forefront of struggles, upturning stadiums full of people with his music, praising the simple people, singing their desires and struggles and urging all of us, not to cease to struggle, to claim and to dream a better and just world, for us and our children".

He continues today his musical and social struggle for a different society, fair, peaceful, socialistic.
Μετάφραση: Alexandra AO

Σας παρουσιάζω σήμερα, σε ένα μικρό αφιέρωμα - σε σύγκριση με το μεγάλο όγκο του έργου του - μια μεγάλη μορφή του λαϊκού τραγουδιού, τον μουσικοσυνθέτη και εκλεκτό φίλο, Σπύρο Σαμοϊλη που, "από τα μαύρα χρόνια της Δικτατορίας, ακόμα γεμάτος από αγάπη για το λαό και πόθο για κοινωνική δικαιοσύνη,  στάθηκε μπροστάρης με τη μουσική και τα τραγούδια του στον αντιδικτατορικό αγώνα. Αλλά και στα επόμενα μεταπολιτευτικά χρόνια, πάλι μπροστάρης στάθηκε στους αγώνες, ξεσηκώνοντας  γήπεδα γεμάτα κόσμο,  με τη μουσική του, υμνώντας τον απλό λαό, τραγουδώντας τους πόθους και τους αγώνες του και παροτρύνοντας όλους μας, να μην παύσουμε να αγωνιζόμαστε, να διεκδικούμε και να ονειρευόμαστε έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο, για εμάς και τα παιδιά μας". Συνεχίζει και σήμερα το μουσικό και κοινωνικό του αγώνα για μια άλλη κοινωνία, δίκαιη, ειρηνική, σοσιαλιστική!

Ο Σπύρος Σαμοΐλης γεννήθηκε στη Λευκίμμη της Κέρκυρας. Η οικογένεια της μητέρας του ήταν οικογένεια λαϊκών μουσικών, η δε οικογένεια του πατέρα του, ζωγράφων, αγιογράφων και ξυλογλυπτών. Έτσι, κληρονόμησε και τη Μουσική και την Αγιογραφία. Στη Λευκίμμη τέλειωσε το Γυμνάσιο και το Λύκειο και έμαθε τις πρώτες νότες στη Φιλαρμονική του τόπου. Δεκαεφτά χρονών γίνεται μαέστρος της φιλαρμονικής. Δεκαοχτώ χρονών φεύγει για την Αθήνα. Γνωρίζεται με τον Μίκη Θεοδωράκη και μαθητεύει κοντά του μέχρι τον Απρίλη του 1967. Παίρνει μαθήματα μουσικής από την καθηγήτρια του Εθνικού Ωδείου Κλέλια Φωτοπούλου και από τον συνθέτη Χρήστο Λεοντή. 

Θέατρο Ρουαγιαλ 1972

Το 1972, ανοίγει Γκαλερί Ζωγραφικής στην Αθήνα και εκεί κάνει και τις πρώτες πρόβες των τραγουδιών του, ανάμεσα στα χρώματα και τις κορνίζες. Το 1972, μέσα στη χούντα, δίνει την πρώτη του συναυλία, στο θέατρο ΔΙΑΝΑ. Στις πρώτες θέσεις οι ποιητές Κώστας Βάρναλης, Γιάννης Ρίτσος και η συγγραφέας και παιδαγωγός Έλλη Αλεξίου. Η νεολαία και ιδιαίτερα οι φοιτητές, στέκονται δίπλα του, από τα πρώτα του βήματα και του δίνουν θάρρος και κουράγιο, να αντιμετωπίσει τα κυνηγητά και τις απαγορεύσεις των τραγουδιών του. Το 1973 φεύγει, κυνηγημένος από τη χούντα, για το Παρίσι, όπου ξανασυναντά τον Θεοδωράκη. 

Το 1974, ο Στράτος Διονυσίου, τραγουδά σε δίσκο, το πρώτο τραγούδι του Σαμοΐλη « το τραγούδι της πέρδικας » που βραβεύεται στον Πανελλήνιο διαγωνισμό τραγουδιού της Κολούμπια. 

 Το τραγούδι της πέρδικας με το Στράτο Διονυσίου

Μαζί με τον Θεοδωράκη, δίνουν, το 1975, μια συναυλία στο δημοτικό στάδιο Κέρκυρας. Το 1975 κυκλοφορεί ο πρώτος μεγάλος προσωπικός δίσκος του «ΒΑΣΤΑ ΚΑΡΔΙΑ» με τον Πέτρο Πανδή και την Ελένη Βιτάλη, σε ποίηση Κώστα Βάρναλη – Νίκου Πανδή και Σαράντη Αλιβιζάτου. Ακολουθούν γρήγορα οι δίσκοι « ΚΡΑΥΓΗ ΣΤΑ ΠΕΡΑΤΑ » σε ποίηση Μενέλαου Λουντέμη και «ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου. Το 1976 ξεκινά τις περιοδείες του στις συνοικίες της Αθήνας και το 1977 τον ατέλειωτο γυρισμό του σε όλη την Ελλάδα, κάνοντας σε 10 χρόνια 2000 συναυλίες, σε πόλεις και χωριά, που αποτελεί μέχρι σήμερα Παγκόσμιο ρεκόρ συναυλιών. 

Συνεργάζεται με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, τον Αντώνη Καλογιάννη, τον Γιώργο Ζωγράφο, την Ελένη Βιτάλη και τον ρεμπέτη Νίκο Περγιάλη. Κυκλοφορούν, στη συνέχεια, οι δίσκοι του « ΛΑΪΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ », «ΡΕΜΠΕΤΙΚΗ ΤΑΒΕΡΝΑ» και μαζί με τον Ηλία Ανδριόπουλο η «ΛΑΪΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ». Στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κρακοβίας – Πολωνίας, παίρνει Βραβείο Μουσικής, μεταξύ 120 συνθετών από όλο τον κόσμο, για τη μουσική του σε ντοκιμαντέρ του Ε.Ο.Τ. με αφηγητή τον Μάνο Κατράκη. Βραβεύεται δυο φορές, στο φεστιβάλ Έντεχνου Tραγουδιού του ΟΔΗΓΗΤΗ. Επίσης, παίρνει Βραβεία μουσικής στα Πανελλήνια Φεστιβάλ Θεάτρου Ιθάκης– Λέσβου, Καρδίτσας και Κορίνθου. 

Από το 1987 μένει μόνιμα στην Κέρκυρα, όπου αγιογραφεί σε πάρα πολλές εκκλησίες στη νότια Κέρκυρα. Αγιογραφίες του υπάρχουν και σε εκκλησίες στην Καλλιθέα, στο Μοσχάτο Αθηνών και στην πλατεία Βάθη. Γράφει μουσική για τα θεατρικά έργα: Η ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΜΠΑΛΩΜΑΤΟΥ (Λόρκα) – ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΜΠΕΡΝΑΡΝΤΑ ΑΛΜΠΑ ( Λόρκα) – ΔΟΝΑ ΡΟΖΙΤΑ (Λόρκα) - ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ( Δημ. Κεχαΐδη) – ΖΗΤΗΤΑΙ ΨΕΥΤΗΣ ( Δημ. Ψαθά) – ΚΑΥΓΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΤΖΙΑ ( Γκολντόνι) – ΜΑΝΑ, ΜΗΤΕΡΑ, ΜΑΜΑ (Γ. Διαλεγμένου) – ΕΙΡΗΝΗ (Αριστοφάνη) – ΟΡΝΙΘΕΣ (Αριστοφάνη), συνεχίζοντας την πορεία του στην Ελληνική μουσική, συνεργαζόμενος με τους τραγουδιστές Μιχάλη Βιολάρη, Γεράσιμο Ανδρεάτο, Σοφία Βόσσου, Καίτη Χωματά, Ρένα Κουμιώτη, Κλειώ Δενάρδου κ.α. Μερικά από τα έργα του: ΣΑΝ ΤΟΥ ΓΙΟΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ – Λαϊκή όπερα, σε ποίηση Νίκου Πανδή. Ο ΛΑΜΠΡΟΣ – Μελόδραμα, σε ποίηση Διονυσίου Σολωμού. ΙΔΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ – Ορατόριο για τη ζωή του Χριστού. Ο ΜΑΥΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΣ - Κύκλος τραγουδιών σε στίχους νέγρων ποιητών. Στην Κέρκυρα εμπνέεται και δημιουργεί τους ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥΣ ΠΟΙΗΤΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ, που, από το 2000 διοργανώνει ο Πολιτιστικός οργανισμός του δήμου Λευκιμμαίων. Από το Φλεβάρη του 2011, είναι πρόεδρος στο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ.

 "Οι κερασιές θ΄ανθίσουνε και φέτος"  (Ποίηση Μ. Λουντέμη)  με την Ισιδώρα Σιδέρη  

από το δίσκο "Κραυγή στα πέρατα" (1976)  

Οι κερασιές θ' ανθίσουνε και φέτος στην αυλή και θα γεμίσουνε με άνθη το παρτέρι.
Πικρή που είναι η άνοιξη σαν είσαι δίχως ταίρι, πικρή που είναι η ζωή!

Άνοιξε το παράθυρο στην πρωινή γιορτή, για νάμπουν οι μοσκοβολιές από το περβόλι.
Αχ, κάθε του τριαντάφυλλο και μια πληγή από βόλι, και μια πληγή από βόλι είναι για σε, ποιητή!
Πικρή που είναι η άνοιξη σαν είσαι δίχως ταίρι, πικρή που είναι η ζωή!

Νύσταξα  να σε καρτερώ, έρωτα, και να λιώνω, μπρος στο βιβλίο της ζωής σκυμμένος μια ζωή!
Μα αν ήτανε να ερχόσουνα για ένα, έστω πρωί, χίλια θε να 'δινα πρωινά να ζούσα εκείνο μόνο!

"Ο Μαγιακόφσκι" από το δίσκο "Οι γειτονιές του κόσμου". Ποίηση-απαγγελία: Γιάννης Ρίτσος. Συμμετέχει χορωδία και διευθύνει ο Σπ. Σαμοϊλης

Περισσότερα για τον ποιητή Μαγιακόφσκι διαβάστε

Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι (1893-1930)

"Τούτο το καλοκαίρι, σαν και πέρυσι, μας ήρθε θυμωμένο. Είναι βαρύ το σακί του ήλιου στην πληγιασμένη ράχη. Κι οι καρποί μεσ’ απ΄ τα φύλλα δείχνουν σφιγμένες τις γροθιές τους. Δεν ξέρεις καν τι μήνας είναι. Κανένας δεν όργωσε φέτος, κανένας δεν έσπειρε. Δεν ξέρεις καν τι καιρό κάνει. Το καλοκαίρι έχει χάσει το δρόμο του ανάμεσα στους σκοτωμένους και οι εποχές κάθονται αμίλητες μες το βομβαρδισμένο δάσος".

"Α, Μαγιακόφσκι τρέξε, πρόφτασε. Πώς να το γλυκάνεις αυτόν τον άνεμο. Ντελάλης με ντελάλη σάλπιγγα με τύμπανο. Ένας ντελάλης, όρθιος στην κορυφή  πανύψηλου βουνού, χειρονομεί, φωνάζει, κραυγάζει ένα χαρούμενο άγγελμα στον κόσμο. Πνίγεται απ’ τη χαρά του, λαχανιάζει, χειρονομεί, φωνάζει, κλαίει. Ο άνεμος παίρνει τη φωνή του, δεν ακούγεται. Χρειάζονται χιλιάδες στόματα μαζί, χιλιάδες σάλπιγγες. Φωνάζει, δίνει σινιάλα με τα χέρια του, ανεμίζει ένα μεγάλο ουρανό, ένα σύγνεφο, μια κόκκινη παντιέρα Ο άνεμος, βλέπει τις χειρονομίες, δεν ξεχωρίζει τα σινιάλα. Οι άνθρωποι κλαίνε πάνω από τους νεκρούς, δεν καλοβλέπουν. Ο άνεμος στεγνώνει τα βρεγμένα τσίνορα, λάμπουν τα μάτια τους, λάμπουν, ο άνεμος φουσκώνει το πουκάμισό τους σαν πανί καραβιού, μισοπέλαγα, ανακατώνει τα μαλλιά τους, σαν τον καπνό του καραβιού, που σφυρίζει, σιμώνοντας στο μέγα λιμάνι του κόσμου. Κείνο το φως, ανεβαίνει απ' τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Οι σάλπιγγες σημαίνουν εγερτήριο στην κόκκινη πλατεία της Μόσχας, οι λαοί ανεμίζουνε τις σημαίες τους στις προκυμαίες.

Ο Μαγιακόφσκι τρέξε, πρόφτασε, να τονε πούμε αυτό τον άνεμο. Τρέξε Σικελιανέ, τρέξε Αραγκόν, τρέξε Ναζίμ Χικμέτ, τρέξε Νερούντα, να τραγουδήσουμε τούτο τον άνεμο, ντελάλης με ντελάλη σάλπιγγα με τύμπανο".

"Ήρθανε ένα βράδυ" Τραγούδι: Πέτρος Πανδής - Ποίηση Νίκου Πανδή, από το δίσκο "Βάστα καρδιά"

Ήρθανε ένα βράδυ και σε πήραν εκείνοι που δεν ξέρουν τη ζωή,

ψάξαν παντού και τίποτα δεν ήβραν κι αφήσανε την πόρτα ανοιχτή.

Δίπλα στο παραθύρι το κρεβάτι και πάνω στο κρεβάτι, γκαρδιακή,

φωτογραφία παιδική, γιομάτη, μ’ αυτόν που χάσαμε την κατοχή.

Εργάτης στα γιαπιά, τριάντα χρόνια, δεν είδες, μια φορά, μέρα καλή,

παιδί μ’ ασβέστες στα μαλλιά σου χιόνια στις σκαλωσιές ανέμιζες ζωή.

Πέταγες το σακάκι στην κρεμάστρα κι έτρεχες να πλυθείς απ’ τη δουλειά,

την ώρα π’ αψηλά ανάβαν τ’ άστρα, αντάμωνες κρυφά μια κοπελιά.

Περάσανε τα χρόνια και οι μήνες και συ ακόμη μου μιλάς και καρτερείς

κι ας είναι οι πληγές σου από κείνες που στον καιρό να κλείσεις πάλι δεν μπορείς.

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ 1 : "Πώς παρουσίαζαν κάποτε, οι εταιρείες, τους νέους δίσκους".
Παρουσίαση του δίσκου "ΚΡΑΥΓΗ ΣΤΑ ΠΕΡΑΤΑ" του Σπ. Σαμοΐλη, σε ποίηση Μενέλαου Λουντέμη, από τον Γιώργο Παπαστεφάνου,στην εκπομπή "ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ". ΛΥΡΑ 1976

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ 2: 1972. Θέατρο ΡΟΥΑΓΙΑΛ. Αθήνα. Στιγμιότυπο από την 3' συναυλία του Σπ. Σαμοΐλη, μέσα στη Χούντα.Ακούγεται το τραγούδι "Ο ΚΩΣΤΗΣ" σε στίχους 

Ν. Πανδή. Τραγουδά ο ανεπανάληπτος Γιώργος Ζωγράφος, ο κυριότερος εκπρόσωπος του Νέου Κύματος.

Ως να ποιεί...Τέχνη μετά Ήθους (Ζωγράφοι της Κέρκυρας)

(από P.S.Mavro/Stavriotis)

Ο μουσικοσυνθέτης Σπύρος Σαμοΐλης, δεν είναι απλώς ένας σύγχρονος αγαπημένος δημιουργός στην Κέρκυρα, λόγω της μουσικής του αλλά και πολύ γνωστός Αγιογράφος!

Μάλιστα διεκδικεί τον τίτλο του «Μαίστορα»  (και αυτής της τέχνης) όχι μόνο λόγω δημιουργίας αλλά και λόγω καταγωγής, μια και οι πρόγονοί του ήταν Αγιογράφοι και ξυλογλύπτες. 
Αυτό που χαρακτηρίζει το Σπύρο Σαμοΐλη, σαν καλλιτέχνη,  είναι η ευαισθησία, η απλότητά και η ανθρωπιά που δείχνει σε όλους τους τομής της ζωής και της δημιουργίας του. Είναι «ως να ποιεί... Τέχνη με ήθος!». 

Από νωρίς, τα φώτα της δημοσιότητας στράφηκαν επάνω του. Από τα μαύρα χρόνια της Δικτατορίας, ακόμα γεμάτος από αγάπη για το λαό και πόθο για κοινωνική δικαιοσύνη,  στάθηκε μπροστάρης με τη μουσική και τα τραγούδια του στον αντιδικτατορικό αγώνα. Αλλά και στα επόμενα μεταπολιτευτικά χρόνια, πάλι μπροστάρης στάθηκε στους αγώνες, ξεσηκώνοντας  γήπεδα γεμάτα κόσμο,  με τη μουσική του, υμνώντας τον απλό λαό, τραγουδώντας τους πόθους και τους αγώνες του και παροτρύνοντας όλους μας, να μην παύσουμε να αγωνιζόμαστε, να διεκδικούμε και να ονειρευόμαστε έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο, για εμάς και τα παιδιά μας. Τότε τον είχα πρωτογνωρίσει και εγώ. 

Αργότερα,  η αγάπη για τον τόπο του, τον τόπο μας,  τον έκαμε, μαζί με τη συντρόφισσά του Ελένη,  να εγκαταλείψει την Αθήνα και να έρθει  ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ  ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ  ΕΡΓΟ, εδώ,  στην αγαπημένη του  Λευκίμμη, και γενικότερα στην Κέρκυρα. Δεν απομονώθηκε και δεν παραιτήθηκε από τα όνειρα του. Συνέχισε και συνεχίζει  να προσφέρει ποικιλοτρόπως. Γράφει, διευθύνει, οργανώνει και φυσικά ζωγραφίζει! Παράλληλα αξιοποιεί τις δυνατότητες του διαδικτύου,  διαδίδοντας πιο πλατιά τη θαυμάσια μουσική του.

Πώς φτιάχνεται ένα τραγούδι
 Ο Σπύρος Σαμοΐλης και η Ελένη Ιωάννου βρέθηκαν στην "Γη της Απαγγελίας" και δίνουν ένα ρεσιτάλ συνεργασίας, φτιάχνοντας το τραγούδι "Το κορίτσι της Κυριακής" σε στίχους Χρήστου Πεντεδήμου





Εδώ "Το κορίτσι της Κυριακής"στην τελική του μορφή με την ενορχήστρωση του Σπύρου Σαμοϊλη




"Η αλήθεια"  από την καινούρια μουσική σοδειά, σε στίχους Αναστασίας Βαφειάδη
Τραγούδι: Αγγελική Καββαδία

Εδώ στην άκρη των χειλιών παραμονεύει μόνη,
μια αλήθεια που όλο κρύβεται, μια αλήθεια που πληγώνει

Φοβάται να φανερωθεί, κρύβεται και τρομάζει,
θέλει, σαν βγει, απ' το στόμα αυτό με ψέμα να μη μοιάζει

Είναι μια αλήθεια ερημική, κάβος σε ξερονήσι,
δέντρο που το φυσάει βοριάς μα, δεν θα το λυγίσει.

Σαν βάρκα που' ναι στη στεριά αυτή η αλήθεια, η μόνη,
αρμύρα τρώει τα ξύλα της  κι ο χρόνος την παλιώνει.

Αλήθεια μόνη που με λυτρώνει,
την ψιθυρίζω και στη χαρίζω.