Η φωτογραφία
Η φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα, του Κουβανού φωτογράφου Αλμπέρτο Κόρντα δημιουργήθηκε στις 5 Μαρτίου του 1960, κατά τη διάρκεια της κηδείας των θυμάτων του γαλλικού πλοίου La Coubre που ανατινάχθηκε στο λιμάνι της Αβάνας. Δημοσιεύτηκε επτά χρόνια αργότερα και αποτελεί μέχρι σήμερα την δημοφιλέστερη ίσως φωτογραφία του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Σύμφωνα με το Maryland Institute College of Art, είναι «η πιο διάσημη φωτογραφία στον κόσμο και σύμβολο του 20ού αιώνα». Ο Τσε Γκεβάρα ήταν 31 χρόνων στην φωτογραφία αυτή.
Ποιος ήταν όμως ο Κόρντα;
Ο Αλμπέρτο Κόρντα γεννήθηκε στην Αβάνα, στις 14 Σεπτέμβρη, το 1928 και πέθανε στις 25 Μάη του 2001. Ο πατέρας του δούλευε στους σιδηρόδρομους της Κούβας και αυτός, πριν γίνει φωτογράφος, έκανε δουλειές του ποδαριού. Ξεκινώντας, όπως οι περισσότεροι, σαν βοηθός φωτογράφου, γρήγορα ανέβηκε τα σκαλοπάτια του επαγγέλματος γιατί είχε πάθος για τη φωτογραφία αλλά και τις ωραίες γυναίκες. Αν και αρχικά ασχολήθηκε σαν φωτογράφος μόδας και έφθασε να είναι το πρώτο όνομα στο χώρο, ένα είδος που την εποχή εκείνη στην Κούβα δεν είχε καμιά πέραση, προσχώρησε στην επανάσταση, φωτογραφίζοντας όλα τα γεγονότα της εξέγερσης.
Ο ίδιος λέει: «Κόντευα τα 30, και ζούσα επιπόλαια όταν ένα εξαιρετικό γεγονός άλλαξε τη ζωή μου. Η Κουβανική Επανάσταση. Τότε τράβηξα εκείνη τη φωτογραφία του μικρού κοριτσιού που έσφιγγε ένα κομμάτι ξύλο σαν να ήταν κούκλα. Κατάλαβα ότι άξιζε να αφιερώσω τη δουλειά μου σε μια επανάσταση που είχε στόχο να εξαλείψει αυτές τις ανισότητες». Από τότε αυτός και ο φακός του αφοσιώθηκαν στην επανάσταση.
Έγινε προσωπικός φωτογράφος του Φιντέλ Κάστρο, ακολουθώντας τον παντού και συνοδεύοντάς τον στα ταξίδια στο εξωτερικό. Είχε, ακόμα, τη δυνατότητα να φωτογραφίζει τον Φιντέλ και τον Τσε σε προσωπικές στιγμές.
Η ιστορία της φωτογραφίας
Όμως, η μεγάλη στιγμή γι αυτόν ήρθε στις 5 Μαρτίου 1960 όταν, σε μια ομιλία του Φιντέλ για τα 136 θύματα του γαλλικού πλοίου που ανατινάχτηκε στο λιμάνι της Αβάνας, τράβηξε δυο καρέ τον Τσε πριν αυτός φύγει από τη σκηνή και χαθεί μέσα στο πλήθος.
Ο Κόρντα χρησιμοποίησε για την δημιουργία της φωτογραφίας μία μηχανή Leica M2 με φακό 90mm και ασπρόμαυρο φιλμ Kodak Plus-X. Στο ίδιο φιλμ, είχε τραβήξει φωτογραφίες του Ζαν-Πωλ Σαρτρ και της Σιμόν ντε Μπωβουάρ, οι οποίες θεωρήθηκαν τότε μεγαλύτερης αξίας, με αποτέλεσμα να απορριφθεί η φωτογραφία του Τσε Γκεβάρα και να μην δημοσιευτεί. Ο Κόρντα τύπωσε ωστόσο τη φωτογραφία για ιδιωτική χρήση. Στο ένα άκρο της πρωτότυπης φωτογραφίας διακρίνεται ένας άνδρας άγνωστης ταυτότητας και στο άλλο τα φύλλα ενός φοίνικα, στοιχεία που αργότερα αφαίρεσε ο Κόρντα. Σε ερώτηση για το πως κατάφερε να τραβήξει την συγκεκριμένη διάσημη φωτογραφία, ο Κόρντα απάντησε ταπεινά: «αυτή η φωτογραφία δεν είναι ένα προϊόν γνώσης ή τεχνικής, ήταν πραγματική σύμπτωση, καθαρή τύχη». Επτά χρόνια αργότερα, στις αρχές του 1967, ένας ιταλός εκδότης, ο Gianfranco Feltrinelli, πήγε στην Κούβα ψάχνοντας ένα πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα. Ο Κόρντα του έδωσε δυο αντίγραφα ως δώρο. Όταν ο Τσε εκτελέστηκε από το βολιβιανό στρατό τον Οκτώβρη του ίδιου έτους, ο Feltrinelli τύπωσε σε αφίσες το πορτρέτο του που έκανε το γύρω του κόσμου. Ο εκδότης πλούτισε από αυτή τη φωτογραφία ενώ ο Κόρντα δεν πήρε καμιά αμοιβή.
Η ιδεολογία του Κόρντα
Ως κουμουνιστής και υποστηριχτής της Κουβανικής Επανάστασης μέχρι το θάνατό του, ο Αλμπέρτο Κόρδα πότε δεν ζήτησε να πληρωθεί για την φωτογραφία του. Διαφοροποιημένες εκδοχές της αρχικής φωτογραφίας έχουν γίνει πολλές φορές αντικείμενο αναπαραγωγής σε διάφορα μέσα, χωρίς ο Κόρντα να αντιδράσει ενάντια στην ευρεία χρήση της εικόνας. Ο Κόρντα αιτιολόγησε ότι η εικόνα του Τσε αντιπροσωπεύει τα ιδεώδη της επανάστασης, έτσι, όσο η φωτογραφία αυτή διαδίδεται, θα διαδίδονται και τα ιδανικά και οι ιδέες του Τσε. Το ότι ο Κόρντα δεν ζήτησε ποτέ δικαιώματα χρήσης της φωτογραφίας "βοήθησε να γίνει το απόλυτο σύμβολο της Μαρξιστικής επανάστασης και της αντιιμπεριαλιστικής πάλης."
Η μοναδική φορά που αντέδρασε στην αναπαραγωγή της, επικαλούμενος τα πνευματικά δικαιώματα που κατείχε επί του πρωτότυπου αρνητικού, αφορούσε τη χρήση της για τη διαφήμιση μίας βότκας το 2000 από την εταιρία Smirnoff. Θεώρησε ότι η εμπορική χρήση, ιδιαίτερα σε χρήση αλκοολούχων ποτών αμαυρώνει την μνήμη του Τσε. Μετά από δικαστική διαμάχη με την εταιρεία οινοπνευματωδών ποτών και την διαφημιστική εταιρία Lowe Lintas and Rex Features, δήλωσε ότι ο ίδιος επέτρεπε την ελεύθερη αναπαραγωγή της φωτογραφίας μόνον εφόσον γίνεται για την διάδοση της μνήμης του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, αποκλείοντας όμως κάθε χρήση που θα αμαυρώνει τη μνήμη του. Η εταιρία Lintas and Rex ισχυρίστηκε ότι η εικόνα ήταν με άδεια ελεύθερης χρήσης. Η τελική απόφαση του δικαστηρίου ήταν να αποζημιωθεί ο Κόρντα με το ποσό των 50.000 αμερικάνικων δολαρίων, τα οποία τα έκανε χορηγία στο Κουβανικό Σύστημα Υγείας.
Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε στα παρακάτω links:
Το 1968, ο Ιρλανδός καλλιτέχνης Jim Fitzpatrick δημιούργησε σχέδια βασισμένα στη φωτογραφία του Κόρντα, σε διαφορετικούς χρωματισμούς (πιο γνωστά είναι τα σχέδια σε άσπρο-μαύρο και κόκκινο-μαύρο) που έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή.
Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε στα παρακάτω links:
Το 1968, ο Ιρλανδός καλλιτέχνης Jim Fitzpatrick δημιούργησε σχέδια βασισμένα στη φωτογραφία του Κόρντα, σε διαφορετικούς χρωματισμούς (πιο γνωστά είναι τα σχέδια σε άσπρο-μαύρο και κόκκινο-μαύρο) που έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή.
Τη συνέχεια της φωτογραφίας όλοι την ξέρουμε. Τυπώθηκε σε βιβλία, αφίσες, μπλουζάκια, κονκάρδες και σε ό,τι μπορεί να φανταστεί ο νους του ανθρώπου. Παραποιήθηκε και σε ακραίες περιπτώσεις έφθασε στο σημείο της γελοιότητας. Αν θέλετε να δείτε μερικά παραδείγμτα, κλικάρετε ΕΔΩ
Alberto Diaz Gutierrez
Born September 14th 1928 Died May 25th 2001.
Born Alberto Diaz Gutierrez in Havana, Cuba and son of a railway worker. He worked a series of odd jobs as a teenager, and finally stumbled upon as job as a photographers assistant. He became passionate about photography and began to dabble in it on his own. Korda had two main passions in life: his photography which the world saw, and his passion for women which his friends and colleagues saw.
Korda also loved fashion mainly because of the beautiful models, however fashion photography was not a custom at that time in Cuba, so Korda began his photography career taking photos for advertisements. However his true passion for women showed through as he chased after the young up and coming models. He managed to find a regular place for his fashion photography in Havana Weekly, making him Cubas first fashion photographer. In 1959 he was awarded the palma de plata for his photography. He fell in love with one of the top models in Cuba Natalia Mendez and soon made her his wife.
When the revolution began in Cuba, a newly formed paper called the Revolution was created. The newspaper was different from others at the time, with huge bold titles and lots of photographs detailing all events of the uprising in Cuba. Korda recalls that at this time [he] took a photo of a little girl, who was clutching a piece of wood for a doll. [He] came to understand that it was worth dedicating [his] work to a revolution which aimed to remove these inequalities.
When Fidel traveled to the United States in April of 1959, Korda was sent up with a team of photographers to document the events there. One of his first photos of Castro was a striking photograph of his visit to the Lincoln Memorial in Washington, DC. After that trip, he began to accompany Castro all over Cuba as well as on his trips overseas to the Soviet Union. He remained Castros personal photographer for 10 years. Korda thought very highly of Castro, and the two became good friends over the years. He was able to photograph various shots of Castro and Che Guevara, playing golf together, fishing, and even some of Castro spear fishing. This introduced Korda to the world of underwater photography and later Korda went on to create a photographic department at Cubas Institute of Oceanography.
Korda is most famous for his photo of Che Guevara (a student of medicine and young revolutionary who had joined Castros revolutionary 26th of July movement). The photo was taken after a Belgian transport exploded in Havana harbour and killed 136 people. After the memorial service Fidel came to give a speech. Che Guevara just happened upon the stage where Fidel was talking, and Korda surprised by the look on Che gave quickly snapped two photos before he disappeared off stage again. After the memorial service, the photos of Fidel, Che and the events of the day were developed back at the journal and a few were selected to be published. The photo of Che was not one of those selected however and remained just part of Kordas personal collection.
Then in early 1967, a stranger came knocking. The stranger happened to be Italian publisher Gianfranco Feltrinelli who was looking for a portrait of Che, so Korda gave him two copies of the print as gift. In October of that same year, Che was executed by the Bolivian army. Feltrinelli printed a thousand posters of Che and began selling them this is the photo which became iconic around the world, and is present even today on many shirts, posters and books. Feltrinelli became very rich off of this photo, however Korda never received any royalties or money for taking what is considered the worlds most published photograph. People often ask Korda how he was able to take that photograph, and he admits. This photograph is not the product of knowledge or technique. It was really coincidence, pure luck. For all the amazing work that he did, he was a very modest and humble man who enjoyed a lot of the simpler things in life.
Korda's other memorable photos include shots of the victorious rebels arriving in Havana and Quixote of the Lamp Post, which shows a Cuban man sitting on a lamp post in a sea of people listening to a Castro speech. Korda received many awards for his photography, including best photographer of the year by Revolution from 1960 to 1963.
From 1967 to 1978, Korda focused mainly on underwater photography. During this time he explored the depths around Cuba, and is said to have left behind an archive of images of practically all underwater creatures that live around the island.
There have been many exhibitions of his work: Italy in 1985, Havana in 1986 and Chicago in 2000. Korda passed away in May 2001 of a heart attack at the age of 72 while at a show in Paris, France. He will never be forgotten.
Korda's advice to aspiring young photographers: "Forget the camera, forget the lens, forget all of that. With any four-dollar camera, you can capture the best picture." He believed in the passion behind the photographer, not the camera that the photographer had. He was also quite fond of the French writer Antoine de Saint Exupery, and often paraphrased a quote of his from The Little Prince: You can only see with your heart. That which is essential is invisible to the eye.
Aprendimos a quererte desde la histórica altura donde el sol de tu bravura le puso un cerco a la muerte.
Aquí se queda la clara, la entrañable transparencia,
de tu querida presencia Comandante Che Guevara.
Tu mano gloriosa y fuerte sobre la historia dispara cuando todo Santa Clara se despierta para verte.
Vienes quemando la brisa con soles de primavera para plantar la bandera con la luz de tu sonrisa.
Tu amor revolucionario te conduce a nueva empresa donde esperan la firmeza de tu brazo libertario
Seguiremos adelante como junto a ti seguimos y con Fidel te decimos: hasta siempre Comandante.
Hasta siempre (Guajira)
Lo eterno (Guajira)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου