Εδώ Πολυτεχνείο (Μέρος Α') / This is Polytechnio (Part A')

The Polytechnic Uprising on 17 November 1973

Every November, our hearts and minds are there, at the Athens Polytechnic, at the heroic uprising of students, young people and the whole of Greece against the Junta, in November 1973.

The Polytechnic uprising (Politechneio, Πολυτεχνείο in greek) symbolises not only the heroic struggle but also the unity of all democrats.

The November struggles are the highest expression of the seven-year fight against the dictatorship, and one of the most important moments in the fight for freedom of the Greek people and especially Greek youth.

The ideals of freedom, independence, peace, love of life and mankind, remain alive and will stay current and unalterable, no matter how many years pass from that rising. 
Read more HERE  
Athens Polytechnic uprising HERE

Ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου

Ο ξεσηκωμός στο Πολυτεχνείο, το Νοέμβρη του 1973, αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός, ορόσημο της λαϊκής πάλης, σε μια από τις δύσκολες περιόδους της νεότερης ιστορίας του λαϊκού μας κινήματος. Σαν τέτοιο ορόσημο μπορεί να σηματοδοτεί στη συνείδηση του λαού και της νεολαίας την αντίσταση και την ανυποταγή. Ένας λαϊκός ξεσηκωμός, τα όρια του οποίου δε χωρούν στα στενά πλαίσια της τωρινής, μα και κάθε αστικής δημοκρατίας, ενός κράτους που μπορεί να αλλάζει το μανδύα της κοινοβουλευτικής διακυβέρνησης αυτής της άθλιας κοινωνίας, δηλαδή της δικτατορίας των μονοπωλίων αλλά με τον ίδιο πάντα σκοπό: Την εξουσία πάνω στην εργατική τάξη και στο λαό, για τη διαιώνιση της εκμετάλλευσης.

Ο ξεσηκωμός  στο Πολυτεχνείο, είχε ποιοτικά διαφορετικό περιεχόμενο, πολύ παραπάνω από τη διεκδίκηση μιας τυπικής μορφής αστικής ελευθερίας και δημοκρατίας, όσο κι αν αυτές ήταν τότε στραγγαλισμένες. Στη μνήμη μπορεί να ηχεί ακόμη το σύνθημα «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία», που και αυτό επίσης σε κάθε εποχή έχει το δικό του συμβολισμό και το δικό του πολιτικό περιεχόμενο, αλλά ο ξεσηκωμός δεν ήταν μόνο αυτό ή μόνο γι' αυτό. Μαζί με το σύνθημα «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία», προβλήθηκαν και τα συνθήματα - στόχοι «Κάτω η χούντα», «Έξω οι ΗΠΑ και το NATO», «Λαϊκή κυριαρχία».

Επομένως, το μήνυμα ήταν καθαρά πολιτικό, ανατρεπτικό, αντιαμερικανικό, αντιιμπεριαλιστικό, διεκδικητικό από την άποψη της προβολής συνθημάτων όπως αυτό της λαϊκής κυριαρχίας, που στις δοσμένες συνθήκες, συμβόλιζε μια άλλη, έστω και θολή για τη δεδομένη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, πολύ πέρα από το αστικοκοινοβουλευτικό καθεστώς. Όσο βεβαίως μπορούσε τότε αυτό να γίνεται ξεκάθαρο, συγκεκριμένο και, κυρίως, πολιτικά ορατό από την άποψη της ρεαλιστικότητας και της πραγματοποίησης.

Το Πολυτεχνείο σημαίνει πολιτική αμφισβήτηση μιας καθεστηκυίας τάξης, σημαίνει δράση ανατρεπτική. Και σ' αυτήν τη διαπάλη δε χωράνε λογικές, που πάνε να πνίξουν τη λαϊκή συνείδηση στα ασφυκτικά όρια του ανώφελου της εξέγερσης, αφού δεν ευοδώθηκαν οι σκοποί του, ή, όταν αυτό είναι εξόφθαλμα απορριπτέο, να περιορίζουν το περιεχόμενό του στον επετειακό συμβολισμό μιας μουσειακής παράδοσης.

Ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου δεν ήταν μόνο «φοιτητικός» ξεσηκωμός, όπως επίσης προβάλλουν οι απολογητές του συστήματος. Στο φοιτητικό κίνημα, που ήταν συλλογικά οργανωμένο, δρούσαν συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις και μάλιστα με διαφορετικές και τότε προσεγγίσεις ως προς το σκοπό της αντιδικτατορικής πάλης. Αλλά, υπάρχει ένα χαρακτηριστικό που επίσης αποτελεί ποιοτικό στοιχείο και από το οποίο βγαίνει πείρα και για το σήμερα. Στον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου εκφράστηκε η σύνδεση του φοιτητικού κινήματος με το εργατικό κίνημα. Μπορεί να μην είχε οργανωθεί με συγκεκριμένο σχέδιο από τα πριν η μορφή της κατάληψης, αλλά έγινε σε περίοδο κορύφωσης της πολύχρονης αντιδικτατορικής πάλης του λαού και της νεολαίας και είναι γεγονός ότι σε τέτοιες περιπτώσεις η ίδια η ζωή, η εξέλιξη των γεγονότων επιδρά στη γέννηση της μιας ή της άλλης μορφής οργάνωσης ενός αγώνα.

Το γεγονός ότι ο αγώνας του Πολυτεχνείου δεν ολοκληρώθηκε σε ό,τι αφορά τους στόχους του, που τραβούσαν πέρα από την αποκατάσταση της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, γιατί ο συσχετισμός δύναμης δεν το επέτρεψε, δεν αναιρεί σε τίποτα την προσφορά του και την αξία του. Αντίθετα, τα συμπεράσματα από αυτήν τη λαϊκή εξέγερση είναι πολύ χρήσιμα για τους μελλοντικούς αγώνες.

Κανένας αγώνας, πολύ περισσότερο για ριζικές επαναστατικές αλλαγές, δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς θυσίες, χωρίς ηρωική προσπάθεια μιας μειοψηφίας που είναι η πρωτοπορία, χωρίς αποφασισμένη, οργανωμένη, πειθαρχημένη και αφοσιωμένη πρωτοπορία στην υπόθεση της απελευθέρωσης της εργατικής τάξης από την καπιταλιστική σκλαβιά.

Το χρονικό των ημερών του Νοέμβρη

Από το Σεπτέμβρη του 1973, οι αγώνες του εργατικού και νεολαιίστικου κινήματος μπαίνουν σε νέα, πιο οξυμένη, φάση. Ιδιαίτερα απ' τα τέλη Οκτώβρη, με το μαχητικό εορτασμό της επετείου και το Νοέμβρη, τα γεγονότα εξελίσσονται ραγδαία.  

Σταχυολογούμε:

Στις 7 Νοέμβρη συγκεντρώνονται αγρονόμοι - τοπογράφοι και χημικοί μηχανικοί στο Πολυτεχνείο. Στις 8 - 12 Νοέμβρη, 1.500 φοιτητές Ιατρικής κάνουν μαχητική συγκέντρωση στο Γουδί. Στις 13 Νοέμβρη, η χούντα επιχειρεί νέο ελιγμό συνδυασμένο με απόπειρα εκβιασμού και εκφοβισμού.

Την Τετάρτη, 14 Νοέμβρη, γίνονται παμφοιτητικές συνελεύσεις. Ζητούν άμεση διενέργεια ελεύθερων εκλογών. Η χούντα αρνείται. Το Πολυτεχνείο είναι περιτριγυρισμένο από αστυνομικούς. Οι φοιτητές είναι συγκεντρωμένοι στο προαύλιο. Υπάρχει αναβρασμός, όχι όμως επεισόδια. Καταφτάνει εισαγγελέας και απειλεί με μηνύσεις, αν το πλήθος δε διαλυθεί. Περίπου 800 φοιτητές μένουν στο Πολυτεχνείο. Κάπου εκεί, αρχίζει η κατάληψη.

Την Πέμπτη, 15 Νοέμβρη, και την Παρασκευή, 16 Νοέμβρη, χιλιάδες λαού κατεβαίνουν στο Πολυτεχνείο. Η κατάληψη αποκτά χαρακτηριστικά παλλαϊκού ξεσηκωμού. Την Πέμπτη, ο κόσμος που αρχίζει να συγκεντρώνεται στους γύρω δρόμους συγκρούεται με την αστυνομία, η οποία τους εμποδίζει να ενωθούν με τους φοιτητές.

Την Παρασκευή, η μαχητικότητα του λαού, με συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, ανεβαίνει. Διαδηλώσεις με πολλές χιλιάδες κατεβαίνουν από τη Λ. Αλεξάνδρας και από την Πατησίων και συγκλίνουν στο Πολυτεχνείο. Το πιο οργανωμένο κομμάτι είναι των οικοδόμων, αλλά συμμετέχουν και ιδιωτικοί υπάλληλοι και πολλοί νέοι και μαθητές. Υπολογίζεται να είναι σε κινητοποίηση γύρω στις 150.000 λαού. Σε όλο σχεδόν το κέντρο της Αθήνας, γίνονται εκδηλώσεις και διαδηλώσεις.

Οι συμπλοκές πυκνώνουν. Η αστυνομία εντείνει τις επιθέσεις με δακρυγόνα, κλομπ και σφαίρες. Νεκροί και τραυματίες βρίσκονται μέσα κι έξω από το Πολυτεχνείο. Αλλά το ηθικό του λαού δεν κάμπτεται. Οι διαδηλωτές διαλύονται και ξανά συγκεντρώνονται. Γεγονός που δείχνει ότι η χούντα καταλαβαίνει και φοβάται την εργατική, τη λαϊκή συμμετοχή στην ανατρεπτική ενάντιά της πάλη. Ήταν τότε που έγειρε η πλάστιγγα στην απόφαση για ένοπλη επέμβαση. Ήθελαν να προλάβουν τον παλλαϊκό ξεσηκωμό. Έτσι, από τις 12 το βράδυ, από διάφορα σημεία μπαίνουν στην Αθήνα στρατός και τανκς. Το Πολυτεχνείο περικυκλώνεται. Το τανκ ρίχνει την πόρτα του Πολυτεχνείου.

 Το Σάββατο, η Αθήνα στρατοκρατούμενη. Ο λαός μετράει τους νεκρούς του.

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη έδωσε στον Κ. Χατζίδη, στο Κυριακάτικο ΒΗΜΑ, στις 9/11/2003, ο έφεδρος στρατιώτης Α.Σκευοφύλαξ, οδηγός του τανκ που εισέβαλε στο πολυτεχνείο και στιγμάτισε για πάντα τη ζωή του. Λέει, μεταξύ άλλων:

«ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΓΙ' AYTO ΠΟΥ HMOYN, ΓΙ' AYTO ΠΟΥ EKANA. Τότε αισθανόμουν ότι έκανα κάτι καλό, κάτι μεγάλο. Στους "μαυροσκούφηδες", στο Γουδί, είχα γίνει ο ήρωας που διέλυσε τους εχθρούς της πατρίδας, τα "παλιοκουμμούνια", όπως λέγαμε τότε τους φοιτητές. Αυτά μου έλεγαν, αυτά πίστευα. Τι περιμένεις!.. Ούτε μια εφημερίδα δεν είχα διαβάσει μέχρι τότε. Είχα γίνει και εγώ φασίστας. Μέχρι που μπήκα μέσα, πίστευα αυτό που έκανα. Στη συνέχεια έγινε ο εφιάλτης της ζωής μου. »

«Την ημέρα εκείνη ήμουν υπηρεσία. Στον στρατό είχα δέκα μήνες. Ήμουν εκπαιδευτής στο Κέντρο Τεθωρακισμένων, στο Γουδί. Τότε οι "μαυροσκούφηδες" ήταν σώμα επίλεκτων. Πήγα εθελοντικά. Μόλις άρχισαν τα επεισόδια, μπήκαμε επιφυλακή. "Οι κομμουνιστές καίνε την Αθήνα" μας έλεγαν και εμείς τους πιστεύαμε. Θυμάμαι στο στρατόπεδο κάποιοι είχαν ραδιοφωνάκια και ακούγαμε στα κρυφά τον σταθμό του Πολυτεχνείου. "Παλιοκουμμούνια" θα καλοπεράσετε!" λέγαμε».

«Φτάνοντας μπροστά στην πόρτα, έστριψα το άρμα προς το Πολυτεχνείο, με γυρισμένο το πυροβόλο προς τα πίσω. Θυμάμαι ότι σηκώθηκα από τη θέση μου και εγώ και το άλλο πλήρωμα. Δεκάδες φοιτητές κρέμονταν από τα κάγκελα, ενώ εκατοντάδες βρίσκονταν στον προαύλιο χώρο. Έδειχναν πανικόβλητοι. Και εγώ, να σκεφτείς ότι τους έβλεπα σαν μαμούνια που ήθελα να τα φάω».

«Πήρα θέση και ξεκίνησα. Δεν έβλεπα πολλά πράγματα, δεν είχα καλό οπτικό πεδίο, γιατί κοιτούσα πλέον από τη θυρίδα του άρματος. Δέκα εκατοστά πριν από την πόρτα, σταμάτησα. Σταμάτησα σκόπιμα. Αυτό φαίνεται στο βίντεο της εποχής. Στο φρενάρισμα, οι φοιτητές τρομαγμένοι έφυγαν προς τα πίσω. Αν έμπαινα με ταχύτητα, θα σκότωνα δεκάδες άτομα που εκείνη τη στιγμή ήταν κρεμασμένα στα κάγκελα»

«Στο προαύλιο του Πολυτεχνείου ήταν πολύ χτυπημένοι, θυμάμαι ότι είδα πολλούς τραυματίες, ενώ τρεις-τέσσερις ήταν σωριασμένοι κάτω, ακίνητοι. Δεν ξέρω αν ήταν νεκροί. Δεν κοίταξα να δω. Κάποια στιγμή ένας φοιτητής όρμησε κατά πάνω μου και μου είπε: "Τι κατάλαβες τώρα που μπήκες;". Αφήνιασα. Έβγαλα το πιστόλι και προτάσσοντάς το γύρισα και του είπα ουρλιάζοντας: "Σκάσε, ρε κωλόπαιδο, μη σε καθαρίσω". Αυτός ο φοιτητής δεν ξέρει πόσο τυχερός στάθηκε εκείνη τη στιγμή... Αν έλεγε μια κουβέντα παραπάνω, θα τον σκότωνα! Τέτοιος ήμουν. Ένας φασίστας».

«Στο μεροκάματο η ζωή μου άλλαξε 180 μοίρες. Έκανα όποια δουλειά μπορείς να φανταστείς. Εργάτης κατάλαβα ότι δεν μπορώ να έχω τα ίδια αιτήματα με τους εργοδότες. Εμένα που μου έμαθαν να μισώ τους κομμουνιστές, ψήφισα δύο φορές KKE»!

                                                Περισσότερα ΕΔΩ 

Η Χούντα των Συνταγματαρχών ΕΔΩ

Ονόματα νεκρών Πολυτεχνείου ΕΔΩ