Μελοποιημένοι Έλληνες Ποιητές (Μέρος Α΄)

   1.Κώστας Καβάφης (1863-1933). O Kωστής Πέτρου Φωτιάδης Kαβάφης, γιος του Πέτρου-Iωάννη Iωάννου Kαβάφη και της Xαρίκλειας Γεωργάκη Φωτιάδη, γεννήθηκε στην Aλεξάνδρεια της Aιγύπτου στις 29 Aπριλίου 1863. Oι γονείς του ήσαν Kωνσταντινουπολίτες, και ο Kωνσταντίνος υπερηφανευόταν για την καταγωγή του και για τους διαπρεπείς προγόνους του. O Φαναριώτης προπάππος του Πέτρος Kαβάφης (1740-1804) διετέλεσε Γραμματέας του Oικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ ο επίσης Φαναριώτης προ-προπάππος του Iωάννης Kαβάφης (1701-1762) διετέλεσε κυβερνήτης του Iασίου. Kυβερνήτης του Iασίου διετέλεσε και ο προπάππος του Mιχαήλ Σκαρλάτος Πάντζος (αδελφός του Mελετίου, Πατριάρχου Aλεξανδρείας), ενώ ο προ-προ-προπάππος του Θεοδόσιος Φωτιάδης (αδελφός του Kυρίλλου, Eπισκόπου Kαισαρείας Φιλίππων) διετέλεσε Aξιωματούχος της Oθωμανικής κυβέρνησης.

Περισσότερα ΕΔΩ  και ΕΔΩ 

Σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου

  2.Οδησσέας Ελύτης (1911-1996). Ο Οδυσσέας Ελύτης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλη) γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, γιος του εργοστασιάρχη σαπωνοποιίας και πυρηνελαιουργίας Παναγιώτη Θ. Αλεπουδέλη και της Μαρίας το γένος Βρανά, που κατάγονταν από τη Μυτιλήνη. Είχε τέσσερις αδερφούς και μια αδερφή τη Μυρσίνη, που πέθανε σε ηλικία είκοσι χρόνων το 1918. Το 1914 το εργοστάσιο μεταφέρθηκε στον Πειραιά και η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Λόγω της πολιτικής τοποθέτησής του υπέρ του Βενιζέλου, ο Παναγιώτης Αλεπουδέλης φυλακίστηκε και η οικογένειά του διώχτηκε (1920).

Ο Οδυσσέας φοίτησε στο ιδιωτικό λύκειο Δ.Ν.Μακρή (1917-1924) με δασκάλους μεταξύ άλλων τους Ι.Μ.Παναγιωτόπουλο, Ι.Θ. Κακριδή και Γιάννη Αποστολάκη. Σε παιδική και νεανική ηλικία ταξίδεψε στην Ελλάδα (κυρίως στα νησιά του Αιγαίου) και την Ευρώπη. Το 1924 γράφτηκε στο Γ΄ Γυμνάσιο Αρρένων στην Αθήνα (από όπου αποφοίτησε το 1928) και άρχισε να γράφει στη Διάπλαση των Παίδων. Το καλοκαίρι του επόμενου χρόνου πέθανε ο πατέρας του από πνευμονία. Από το 1927 ξεκίνησε το εντεινόμενο ενδιαφέρον του για τη λογοτεχνία. 

Περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ

Σε μουσική Μιχάλη Τρανουδάκη

  3.Νίκος Καββαδίας (1910-1975). Ο Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στο Νικόλσκι Ουσουρίσκι, μια μικρή επαρχιακή πόλη του Χαρμπίν της Μαντζουρίας το 1910, γιος του μεγαλέμπορου Χαρίλαου Καββαδία και της Δωροθέας το γένος Αγγελάτου που κατάγονταν από την Κεφαλονιά. Είχε μια μεγαλύτερη αδερφή και δυο μικρότερους αδερφούς. Το 1914 μετά το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου η οικογένεια Καββαδία επισκέφτηκε την Ελλάδα και κατέληξε στο Αργοστόλι ως το 1921, οπότε εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Είχε προηγηθεί η επιστροφή του πατέρα (ως το 1921) στη Ρωσία και η εκεί οικονομική καταστροφή του. Στον Πειραιά ο Νίκος τέλειωσε τη γαλλική σχολή του Saint Paul και το Γυμνάσιο. Παράλληλα δημοσίευσε τους πρώτους στίχους του στο περιοδικό της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας με το ψευδώνυμο Πέτρος Βαλχάλας. Γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας, μετά το θάνατο του πατέρα του όμως αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του και να εργαστεί σε ναυτικό γραφείο, συνεχίζοντας τη συνεργασία του με φιλολογικά περιοδικά.

Περισσότερα ΕΔΩ  και ΕΔΩ

Σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου

 4.Γιώργος Σεφέρης (1900-1971)

Ο μεγάλος ποιητὴς Γιώργος Σεφέρης, φιλολογικό  ψευδώνυμο του Γιώργου Σεφεριάδη, γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1900 και  πέθανε στην Αθήνα το 1971. Ήταν γιος του διακεκριμένου καθηγητή του Διεθνούς Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών, Στέλιου Σεφεριάδη. Μετὰ τη  Μικρασιατικὴ καταστροφή, αφήνοντας πλούσιο σπιτικό, εγκαταστάθηκε οικογενειακωςς στην Αθήνα. Σπούδασε νομικὰ καὶ πολιτικὲς επιστήμες στο Παρίσι και σταδιοδρόμησε στο διπλωματικὸ κλάδο, όπου υπηρέτησε σε διάφορες χώρες και τέλος ως πρεσβευτὴς στο Λονδίνο. Ο ποιητὴς μεγάλωσε μέσα σε προοδευτικὸ δημοκρατικὸ περιβάλλον. Ο πατέρας του καθηγητὴς της Νομικής Σχολής Αθηνών, σύμβουλος Επικρατείας και Ακαδημαϊκός, κι ένας από τους  πιο  θερμούς δημοτικιστές, παύτηκε για τα δημοκρατικά του φρονήματα δυο φορὲς απὸ τοΠανεπιστήμιο, το 1920 και το 1938. Έτσι, ο ποιητὴς γαλουχήθηκε απὸ μικρός με τα νάματα της ελευθερίας, και της ελεύθερης σκέψης.

Περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ

Σε μουσική Ηλία Ανδριόπουλου

5.Γιάννης Ρίτσος (1909-1990). Κορυφαίος Έλληνας ποιητής. Γεννήθηκε στη Μονεμβάσια την Πρωτομαγιὰ του 1909 και πέθανε στην Αθήνα το 1990. Πάνω απὸ εκατὸ ποιητικὲς συλλογὲς και συνθέσεις, εννέα πεζογραφήματα (μυθιστορήματα τα ὀνομάζει), τέσσερα θεατρικά, όπως και μελέτες για ομοτέχνους συγκροτούν το κύριο σώμα του έργου του. Πολυάριθμες μεταφράσεις, χρονογραφήματα και άλλα δημοσιεύματα συμπληρώνουν την εικόνα του δημιουργού. Ο πατέρας του ήταν κτηματίας, αλλὰ έχασε την περιουσία του και πολύ νωρὶς ο ποιητὴς δυστύχησε οικονομικά.  Γρήγορα το ενδιαφέρον του στράφηκε στην ποίηση και στα μεγάλα κοινωνικοπολιτικὰ προβλήματα της εποχής του. Οι νέες ιδέες του ήσαν μαρξιστικές. Αυτές οι ιδέες στάθηκαν αφορμὴ για περιπέτειες. Φυλακίστηκε, εξορίστηκε και εκτοπίστηκε πολλὲς φορές. Τόποι εξορίας του υπήρξαν η Μακρόνησος και ο Άγιος Ευστράτιος παλιά, η Γυάρος, η Λέρος και η Σύρος στην επταετία της χούντας. Η ζωὴ  του ποιητή υπήρξε  ταραγμένη και περιπετειώδης. Χαρακτηρίζεται απὸ ασθένειες και πολιτικὲς διώξεις. Σίγουρα όλη αυτὴ η ένταση, επηρέασε την ποίησή του.

Περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ και ΕΔΩ
Και στο παλαιότερο αφιέρωμα  ΕΔΩ 

Σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη

6.Γιάννης Σκαρίμπας (1893-1984). Γεννήθηκε το 1893 στις 28 Σεπτεμβρίου, στην Αγία Ευθυμία Παρνασσίδος από τον Ευθύμιο Σκαρίμπα και την Ανδρομάχη Σκαρτσίλα. Το 1984 πεθαίνει σε ηλικία 91 χρόνων, στις 21 Ιανουαρίου, και κηδεύεται με δημοτική δαπάνη στην αγαπημένη του πόλη, τη Χαλκίδα, στο λόφο του Καράμπαμπα. Χωρίς αμφιβολία ο Γιάννης Σκαρίμπας υπήρξε μια πολυδιάστατη φυσιογνωμία των Ελληνικών Γραμμάτων αφού ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη του γραφτού λόγου (διήγημα, νουβέλα, ποίηση, μυθιστόρημα, ιστορικό δοκίμιο, θέατρο, Καραγκιόζη, σχολιογραφία κ.λ.π.) Και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του συνόλου των κριτικών και των μελετητών του στη χώρα μας, σφράγισε με την παρουσία του την ελληνική ηθογραφία, για να συνεχίσει αργότερα σε άλλους χώρους που δεν είχαν καμιά σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο γραφής.

Περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ

Σε μουσική Γιάννη Σπανού

7.Άγγελος Σικελιανός (1884-1951). Γεννήθηκε στη Λευκάδα όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Αποφοίτησε απὸ το γυμνάσιο το 1900 και τον επόμενο χρόνο γράφτηκε στην Νομικὴ Σχολὴ της Αθήνας χωρὶς ωστόσο να ολοκληρώσει ποτὲ τις νομικές του σπουδές. Τα ενδιαφέροντά του ήταν καθαρὰ λογοτεχνικὰ και απὸ νωρὶς μελέτησε Όμηρο, Πίνδαρο, Ορφικοὺς και Πυθαγόρειους, λυρικοὺς ποιητές, προσωκρατικοὺς φιλοσόφους, Πλάτωνα, Αἰσχύλο αλλὰ και την Ἁγία Γραφὴ και ξένους λογοτέχνες όπως τον Ντ᾿ Ἀννούντσιο. Τα επόμενα χρόνια πραγματοποίησε αρκετὰ ταξίδια και στράφηκε στην ποίηση και το θέατρο. Σημαντικὸ σταθμὸ στη ζωὴ του Σικελιανου αποτέλεσε ο γάμος του, το 1907, με την Αμερικανίδα Eva Parlmer, η οποία σπούδαζε στο Παρίσι ελληνικὴ αρχαιολογία και χορογραφία. Ο γάμος τους τελέστηκε στην Αμερικὴ ενώ εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα τὸ 1908. Εκείνη την περίοδο, ο Σικελιανὸς ήρθε σε επαφὴ με αρκετοὺς πνευματικοὺς ανθρώπους και τελικὰ το 1909 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητικὴ συλλογὴ Αλαφροΐσκιωτος, η οποία προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στους φιλολογικοὺς κύκλους, αναγνωριζόμενη ως έργο σταθμὸς στην ιστορία των νεοελληνικών γραμμάτων. 

Περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ και ΕΔΩ

Σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη

8.Ανδρέας Κάλβος (1792-1869). Ο Ανδρέας Κάλβος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο, πρωτότοκος γιος του κερκυραίου γιατρού Ιωάννη Κάλβου και της ζακύνθιας αριστοκράτισσας Αδριανής Ρουκάνη. Μετά τη διάλυση του γάμου των γονιών του ο πατέρας του έφυγε για την Ιταλία, και ο ποιητής αναχώρησε το 1802 με το μικρότερο αδερφό του Νικόλαο, για να ζήσουν μαζί του. Το 1805 η μητέρα του χώρισε και επίσημα από τον πατέρα του και παντρεύτηκε στη Ζάκυνθο τον Κωνσταντίνο Καλέκα. Ο Κάλβος έμαθε τα πρώτα γράμματα στη Ζάκυνθο (σύμφωνα με ανεξακρίβωτη πληροφορία το 1800 ήταν μαθητής του Αντωνίου Μαρτελάου) και συνέχισε τις σπουδές του στην ελληνική παροικία στο Λιβόρνο και στη Φλωρεντία, όπου συνδέθηκε φιλικά με τον Ανδρέα Λουριώτη (1808). Εκεί έγραψε στα ιταλικά το (αποκηρυγμένο αργότερα και χαμένο εκτός του προλόγου) ʼσμα στο Ναπολέοντα (1811). Το 1812 γνωρίστηκε στη Φλωρεντία με τον Ugo Foscolo, ο οποίος τον προσέλαβε αντιγραφέα του και δάσκαλο του προστατευομένου του Στέφανου Βούλτσου. Ακολούθησε συγκατοίκησή του με το Foscolo και βραχύ διάστημα παραμονής των δυο φίλων στην Ελβετία.

 Περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ

Σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη

9.Κώστας Βάρναλης (1883-1974)

Ο Κώστας Βάρναλης που αποσύρθηκε στο βασίλειο της σιωπής το Δεκέμβριο του 1974, σε ηλικία 91 χρονών, ήταν ο τελευταίος της ανεπανάληπτης λογοτεχνικής τετράδας (Καζαντζάκης, Σικελιανός, Αυγέρης, Βάρναλης) και υπήρξε μια ρωμαλέα και ισχυρή προσωπικότητα από τις πιο σεβάσμιες των γραμμάτων μας. Γεννήθηκε το 1883 στον Πύργο της Βουλγαρίας και σπούδασε στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, της οποίας ανακηρύχτηκε διδάκτορας. Αργότερα μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι, όπου παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, φιλολογίας και κοινωνιολογίας, και υπηρέτησε σε διάφορα Γυμνάσια και στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαιδεύσεως. Οι γνώσεις του και η σοφία του θα του άνοιγαν το δρόμο του πανεπιστημιακού δασκάλου, αλλά οι ιδεολογικές του πεποιθήσεις στάθηκαν αφορμή για την αντίδραση και τη στενοκεφαλιά της δικτατορίας του Πάγκαλου, η οποία ύστερα από συκοφαντίες για δήθεν αντεθνικότητα και άλλες ανοησίες, τον έδιωξε το 1926 από την υπηρεσία του, κι έκτοτε έζησε εργαζόμενος ως δημοσιογράφος και χρονογράφος. Βαθύς μελετητής της αρχαίας ελληνικής σκέψης και των νέων ιδεών και ρευμάτων της σύγχρονης εποχής, στοχαστικός και ανήσυχος, και σύγχρονα δεξιοτέχνης της ποιητικής μαεστρίας και του ορμητικού ζωντανού λόγου, ο Βάρναλης είδε την τέχνη σε συνάρτηση με τα κοινωνικά φαινόμενα, που τη δημιουργούν. Έχοντας προσέτι έκτακτη και λεπτή ευαισθησία, ως προς το αισθητικό, το καλλιτεχνικά ωραίο, διαμόρφωσε έναν προσωπικό και φιλοσοφημένο χαρακτήρα, που υπήρξε πηγή έλξεως πολλών νέων λογοτεχνών και καλλιτεχνών.
Περισσότερα ΕΔΩ και ΕΔΩ και ΕΔΩ

Και στο παλαιότερο αφιέρωμα για τον Βάρναλη ΕΔΩ

Σε μουσική Λουκά Θάνου

10.Μανώλης Αναγνωστάκης (1925-2005)

Ο Μανώλης Αναγνωστάκης ήταν από τους σημαντικότερους ποιητές της μεταπολεμικής γενιάς, αν και η πρώτη λογοτεχνική εμφάνισή του έγινε εν μέσω της τριπλής φασιστικής κατοχής και μάλιστα στα 17 του χρόνια. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1925, από γονείς Κρητικούς. Μαθητής, ακόμα, του Γυμνασίου, το 1942, εμφανίστηκε στο περιοδικό «Πειραϊκά Γράμματα», που εξέδιδαν ΕΑμίτες και άλλοι προοδευτικοί λογοτέχνες του Πειραιά, και το 1944 στο ΕΠΟΝίτικο φοιτητικό περιοδικό «Ξεκίνημα», του οποίου ήταν αρχισυντάκτης.
Μετά τη δημιουργία της ΕΠΟΝ, εντάχθηκε στην Οργάνωση της Θεσσαλονίκης και στο ΚΚΕ, ενώ με τη διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968, εντάχθηκε στο ΚΚΕ «Εσωτερικού». Σπούδασε Ιατρική στο ΑΠΘ και το 1955 μετεκπαιδεύτηκε στη Βιέννη. Για τη δράση του συνελήφθη το 1948, βασανίστηκε, καταδικάστηκε για παράνομη δράση από έκτακτο στρατοδικείο σε θάνατο και φυλακίστηκε στο Επταπύργιο, έως το 1951. Μετά την αποφυλάκισή του εργάστηκε στη Θεσσαλονίκη σαν ακτινολόγος. Το 1978 εγκαταστάθηκε, με την σύζυγο και τον μοναχογιό του, στην Αθήνα.

Περισσότερα στο περιοδικο "ως 3" ΕΔΩ

Περισσότερα σε ένα ενδιαφέρον blog ΕΔΩ
Περισσότερα στην Kathimerini ΕΔΩ

Σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη