Encardia / Tarantella - Tarantula

Con chitarre, tamburelli, fisamoniche a bocca, accordeon, castagnette, mandolini, daouglia... con canzoni, danze, leggende e melodie di amore e di emigrazione del Sud Italiano: I cinque musicisti e le due ballerine di encardia trascinano gli spettatori Greci ai passi della danza più antica d’Italia: la tarantella, che risale al periodo della colonizzazione greca dell’Italia salentina. Una rappresentazione che diviene un viaggio, un viaggio che diviene una festa.

Gli encardia sono un gruppo Greco nato sei anni fa, che ha al proprio attivo più di 300 rappresentazioni dal vivo in tutta la Grecia, Cypro ,Italia , Svizzero, Germania e Francia. Hanno inciso 5 dischi (cd), raccogliendo le migliori critiche, non solo per la discografia ma anche per lo straordinario rapporto che instaurano con il pubblico.

Hanno collaborato con i rappresentati maggiori della musica del Sud Italia: G. Avantaggiato, R. Licci, Mauro Durante, E. Castagna, i gruppi Ghetonia, Mala lingua, e altri, e con artisti greci come Argyris Bakirtzis, Nicos Portokaloglou, Fivos Delivorias, Costas Thomaidis, Vassilis Leccas,

l’ orchestra Sinfonica del Municipio d’Atene, e.t.c. A Novebre di 2007 anno presentato al teatro piccolo di Milano un concerto-spetacolo in colaboratione con il gruppo di tanza moderna “hameleon”.

Οι encardia είναι ένα ελληνικό συγκρότημα που εμπνέεται, δημιουργεί και παρουσιάζει μουσικές και τραγούδια μέσα από την πλούσια μουσική παράδοση της Κάτω Ιταλίας. Ιδρύθηκαν το 2004 και μέχρι τώρα έχουν πραγματοποιήσει σχεδόν από τετρακόσιες ζωντανές εμφανίσεις σ’ όλη την Ελλάδα, Ιταλία, Νότια Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Κύπρο και Αλγερία. Έχουν εκδώσει πέντε δίσκους που απέσπασαν τις καλύτερες κριτικές, ενώ ιδιαίτερα έχει σχολιαστεί η μοναδική σχέση που έχουν με το κοινό όταν βρίσκονται στη σκηνή. Έχουν συνεργαστεί και δισκογραφικά αλλά και σε ζωντανές εμφανίσεις με τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της κατωιταλικής μουσικής (G. Avantaggiato, R. Licci, Cinzia Villani, Enza Pagliara, E.Castagna, Daniele Durante, τα συγκροτήματα ghetonia, mala lingua, Canzoniere Grecanico Salentino κ.α.) και με Έλληνες καλλιτέχνες όπως ο Αργύρης Μπακιρτζής, Νίκος Πορτοκάλογλου, Φοίβος Δεληβοριάς, Κώστας Θωμαΐδης, Βασίλης Λέκκας, Klaudia Delmer, Χρ.Τσιαμούλης, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Nίκος Ξυδάκης, Καίτη Κουλλιά, συμφωνική ορχήστρα του δήμου Αθηναίων, οι συνθέτες Ν. Πλατύραχος και Γ. Βούκανος, η ομάδα θεάτρου κούκλας «κιβωτός μύθων», ο ηθοποιός Hλίας Λογοθέτης κ.α.. Tόν Αύγουστο του 2008 παρουσιάστηκαν μαζί με το Βετεράνο Giovanni Avantaggiato στο κορυφαίο και μοναδικό στo είδος του φεστιβάλ “la notte della taranta” στην Ιταλία, παρουσία 120.000 θεατών!!

Encardia is the name of a musical ensemble inspired by, creating and presenting melodies and songs from the rich musical tradition of Southern Italy. The group came together in 2004 and has performed about 400 live concerts in the regions of Greece, Italy, Southern France, Germany, Cyprus, Switzerland and Algeria. The troubadours of encardia have released five albums, all of them critically acclaimed. The unique connection they share with their audiences while in concert has often been notably mentioned by the media. They have cooperated with the most important representatives of the Southern Italian musical tradition for album recordings as well as in live performances (G. Avantiaggiato, R. Licci, Daniele Durante, C.Villani, E. Castagna, Ghetonia , mala lingua and others). They have also performed with well-known greek fellow artists such as A. Bakirtzis, N. Portokaloglou, F. Delivorias, K. Thomaides, V. Lekkas, C. Tsiamoulis, A. Ioannides, N. Xidakis, Klaudia Delmer, the symphonic orchestra of the municipality of Athens and others.

Ταραντέλα 

Τι είναι η ταραντέλα; Η μουσική που θεραπεύει το τσίμπημα της μαύρης δηλητηριώδους αράχνης, είναι ένα μέρος ευρύτερου φαινομένου, του ταραντισμού, με ρίζες στο μακρινό μεσαιωνικό παρελθόν της νότιας Ιταλίας που την κατοίκησαν αλλεπάλληλα στρώματα, μερικά ελληνόφωνα, από τον καιρό του Πυθαγόρα, ο οποίος όχι μόνο θεράπευε με τη μουσική, αλλά της ανέθετε και θεραπευτική λειτουργία. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, το τσίμπημα της ταραντούλας προκαλούσε έντονες διαταραχές και σπασμούς. Ο ταραντάτος ή η ταραντάτα έπρεπε να χορεύει και ένα τραγούδι με φρενίτιδα ωσότου θεραπευθεί. Είναι όμως έτσι;

Τι υποδηλώνει το τσίμπημα της αράχνης; Η χερσόνησος του Σαλέντο είναι η Γη του επαναλαμβανόμενου τσιμπήματος (La terra del rimorso) θα γράψει, στο ομώνυμο βιβλίο του, ο ιταλός εθνογράφος Ernesto de Martino (1908-1965). Ο χαρακτηρισμός παραπέμπει στο ξαναδάγκωμα, στην επιστροφή του κακού παρελθόντος, του παρελθόντος που δεν αποτέλεσε επιλογή, θα μας πει ο ίδιος, και το οποίο επιστρέφει για να ξαναδαγκώσει. Δεν είναι τυχαίο που αυτό συμβαίνει στη νότια Ιταλία, αυτή τη γη με τα τόσα προβλήματα, αδύναμη να προσφέρει ασφάλεια και προστασία στον πληθυσμό της. Ο ταραντισμός ήταν ένας πολιτισμικά κατασκευασμένος εξορκισμός του κακού, μια μαγικο-θρησκευτική του έκφραση.

Η χερσόνησος βρισκόταν ανέκαθεν εκτεθειμένη σε κινδύνους, ένα σύνορο χωρίς ασφάλεια. Έτσι, κάθε καλοκαίρι, καθώς πλησιάζει η γιορτή του Απόστολου Παύλου, στα τέλη του Ιουνίου, υφέρπει στην περιοχή ο σκοτεινός πειρασμός της αταξίας και του χάους και για το λόγο αυτό αποκτά αξία η προσφυγή σε μια μυθικο-τελετουργική τάξη που αναφέρεται σ΄ έναν κόσμο χριστιανικό μεν, αλλά με μεγάλη πολιτισμική απόσταση από τη χριστιανική τάξη πραγμάτων. Ο αγροτικός κόσμος αντιστέκεται με τον τρόπο του απέναντί της, μαθημένος την ίδια εποχή του χρόνου στις αρχαίες παγανιστικές γιορτές, που έχουν τώρα αντικατασταθεί από τις χριστιανικές.

Το διπλό δήγμα της αράχνης ή η ψυχική ασθένεια αποδεικνύονται ανεπαρκείς ερμηνείες.. Αντίθετα, στο πλαίσιο της αγροτικής ζωής , το φαινόμενο αποκτά πολιτισμική υπόσταση, συμβολική αυτονομία και, κατά συνέπεια, πάντοτε κατά τον De Martino,έναν μυθικό-τελετουργικό ορίζοντα επανοικειοποίησης και απορρόφησης των κρίσιμων στιγμών της ανθρώπινης ζωής. Γι αυτό επιλέγει την κρίση της εφηβείας, τον απαγορευμένο έρωτα ή άλλες ευάλωτες κοινωνικά πλευρές της ζωής. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια έντονη πολιτισμική σύγκρουση που είχε την αφετηρία τα στην ισχυρή χριστιανική πίεση πάνω στις παγανιστικές οργιαστικές λατρείες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στο παρεκκλήσι του Απόστολου Παύλου στη  Γκαλατίνα, δέχεται η εκκλησία τους tarantati, προκειμένου να απορροφήσει τους κραδασμούς και να αφομοιώσει το φαινόμενο. Η πίεση της εκκλησίας συναντούσε αντιστάσεις στη διαδικασία της εξάπλωσης του χριστιανισμού καθώς και την ανάδυση νέων τοπικών εκφράσεων, που σχηματίζονται πάνω στα ερείπια των παλιών οργιαστικών λατρειών. Στην ίδια γη, στα αρχαία ελληνικά χρόνια, δεν επικρατούσε ο οίστρος και η αιώρησις;

Καθώς η νεωτερητικότητα κατέφθασε στον ιταλικό νότο, το φαινόμενο του ταραντισμού θα βρεθεί ανάμεσα σε δύο πυρά. Στα βέλη της καθολικής αντιμεταρρύθμισης εναντίον υπολειμμάτων των παγανιστικών συμπεριφορών., όσο και του διαφωτισμού και της νέας επιστήμης εναντίον της μαγείας. Ο ταραντισμός θα μπολιαστεί με αυτές τις δύο πολεμικές, δίνοντας τη δική του μάχη επιβίωσης. Στη μεταπολεμική εποχή, οι ανθρωπολόγοι θα αντιμετωπίσουν το τραύμα-κεντρί όχι σαν επίθεση ενός δαίμονα ή ενός θεού αλλά σαν το κακό παρελθόν που επιστρέφει και ξαναπαρουσιάζεται μέσα από τις πρόσφατες επιλογές ας. Στον ταραντισμό, το σύμβολο του δήγματος της αράχνης θα δουν την αλλοτριωμένη στιγμή ενός εσωτερικού ξαναδαγκώματος που αναζητά την επιβεβαίωσή του, ένα εσωτερικό-συγκρουσιακό βάσανο-βάρος και καταπίεση ή, με σημερινούς όρους, τον ορίζοντα ενός άγχους που είναι σύμπτωμα ανεκπλήρωτων επιλογών και συγκρούσεων, οι οποίες υπερβαίνουν τον ορθολογισμό και λειτουργούν υποσυνείδητα. Με αυτή την ερμηνεία, το νέο κύμα ενδιαφέροντος που εκδηλώνεται στις μέρες μας για το λαϊκό πολιτισμό της περιοχής, μπορεί, ίσως, να ερμηνευθεί καλύτερα.

Κάθε καλοκαίρι, στο Σαλέντο, γίνεται το μεγάλο φεστιβάλ Notte della Taranta. Δεκάδες μουσικά συγκροτήματα παίζουν κάθε βράδυ και σε διαφορετικό χωριό, καταλήγοντας σε μια μεγάλη κεντρική συναυλία στο Μελπινιάνο, που κρατάει ως τις πρωινές ώρες και στην οποία συμμετέχουν χιλιάδες άνθρωποι, όλων των ηλικιών, οι οποίοι χορεύουν αναμειγνύοντας την ταραντέλα με τους ήχους της ροκ και της ραπ. Μια τεράστια γιορτή με λαϊκή μουσική που στον παροξυσμό της γίνεται ρέϊβ πάρτυ, τζαζ, ροκ, ηλεκτρονική, reggae, αλέθοντας ήχους και αναιρώντας παρελθόν και παρόν μέσα από τη συμμετοχή διαφορετικών γενεών.

Μυρσίνη Ζορμπά

(από το CD "Το παραμύθι της ταραντούλας") 

Δισκογραφία / Discography HERE
Encardia official page HERE

Facebook page HERE

Pizzica di san vito

Nun c’ era da vini e so vinutu

Su li su spiri tua m’ annu chiamatu

A core core

Core de zucchero e limone

T’ agghia zucchera ‘la vocca

E si chiu bella tu ti na cirasa

Jat’ all’ amore tua quannu ti vasa

A uelli mo lu vecu te veni

Mo lu vecou te ‘chiana m da la manu e ci ni va

Delli capelli tua so’ nnamuratu

Li vecu ti vula int’ allu vientu

A core core

Core de zucchero e limone

T’ agghia da’ nu vaso bocca

T’ agghia zucchera ‘la voccaNa marancedda n’ piettu t’ agghia tirani

La vanna te lu cori t’ agghia ferini

A core core

Core de zucchero e limone

T’ agghia da’ nu vaso ‘bocca

T’ agghia zucchera ‘la vocca

A uelli a uella

La pacchianella mia quannu la chiamu ha da vini

A uelli uelli uella

Mo lu vecu te ‘chiana mi da la manu e ci mi va. 

Pizzica di san vito

Κανείς δε με περίμενε μα ‘γώ ήρθα για σένα

από τα’ αναστενάγματα που έκρυβες για μένα.

Καρδιά μου από ζάχαρη πλασμένη και λεμόνι

την ακουμπώ στο στόμα σου γλυκαίνω τη φωνή σου.

Ελπίδα που με ζύγωσε στα στήθη μου ανεβαίνει

πιο όμορφη μου φαίνεσαι κι απ΄τα γλυκά κεράσια.

Κι ας είν’ αυτός που σε φιλά διπλά ευλογημένος

κι εγώ με τα χρυσά μαλλιά τρελά ερωτευμένος.

Καρδιά μου από ζάχαρη πλασμένη και λεμόνι….

Χαρά μου κι όταν σε καλώ κοντά μου πρέπει να ‘ρθεις

μάτια μέσα στα μάτια σου, τα μάτια μου να χάσω.

Καρδιά μου από ζάχαρη πλασμένη και λεμόνι….

Πάρε το πορτοκάλι μου και χτύπα το στο στήθος

πάνω στο μέρος της καρδιάς για να πονά για μένα.

Is oriamu

E’ mmu sirni e kardia na su miliso

Fse ci-ppu ‘vo kratenno ‘sti fsichi

Ma ‘su kanoscio fissa mes’ta mmaddia mu

Ka olo to pensieri-mu tori.

Eleu tt’ammaddia-mu ka se recina

‘Sto ppetto-mmu grammeni se vasto

Ka passio nifta to musai-ssu t’orio

Ass’ipuno jelonta to toro

Ka mpizzikata a fiddha tis kardia

Ka termasi ‘sto jema-mmu vasto

Mia sikka ka mu fei tin omilia

‘S te mu scuriazzi ammadia, pu e ttoro

Ce I ttermasi ce I ssikka ce I llumera

Mu ‘sozzin ghiani esu manecho

Ka guai momento pu fse su pao rotonta

Sa mbakkao fiuro pu jurei nnero!

Στην ωραία μου

Δεν θέλει η καρδιά μου να σου μιλήσει

για κείνο που κρατάει μεσ’ την ψυχή

μα σαν κοιτάς εσύ μέσα στα μάτια

τη σκέψη μου διαβάζεις στη στιγμή.

Λένε λοιπόν τα μάτια σου για σένα

βασίλισσα στο στήθος πως βαστώ

και κάθε νύχτα τη γλυκιά μορφή σου

σε όνειρο χαρούμενο θωρώ.

Και τρέμουνε τα φύλλα της καρδιάς μου

και πυρετός το αίμα μου κυλά

σκοτείνιασαν τα μάτια και δε βλέπω

κι η ανάσα σου μου κόβει τη μιλιά.

Τον πυρετό, τη φλόγα, το σκοτάδι

μπορείς να διώξεις φως μου μόνο εσύ.

Σ’ αναζητώ και ψάχνω τη δροσιά σου

σα διψασμένο μόνο γιασεμί.

   Franz Liszt: III Tarantella - ClassicalExperience