Fortino Samano Moments before His Execution

Fortino Samano was a leader of the rebel forces during the Mexican Revolution. He was executed by a Federal firing squad in 1917. We know nothing about him, though. All we have is a picture. This is the story of the picture. His only picture...

There´s a photograph showing the magical instant that never ends: Fortino Samano is just waiting for the bullets, the big brimmed hat still projects a shadow over the eyes in calm. He´s facing the death nibbling at the last cigar.

Photograph by Augustin Victor Casasola  (Mexican, 1874–1938)

Fortino Samano, υπολοχαγός του στρατού του Emiliano Zapata, αγνώστων λοιπών στοιχείων, ήταν ηγέτης των ανταρτών κατά τη διάρκεια της μεξικανικής επανάστασης. Η φωτογραφία είναι του Augoustin Victor Casasola (1874-1938) και την τράβηξε λίγο πριν τον γαζώσουν οι σφαίρες του ομοσπονδιακού εκτελεστικού αποσπάσματος του Μεξικού, το 1917.  Η φωτογραφία, που είναι και η μοναδική τού  Fortino Samano, βρίσκεται στο "The Metropolitan Museum of Art" της Νέας Υόρκης. Δυο χρόνια αργότερα, στις 10 Απριλίου 1919, δολοφονήθηκε ο Αιμιλιάνο Ζαπάτα σε ενέδρα από τα κυβερνητικά στρατεύματα. Το όνομα Samano το συναντήσαμε για πρώτη φορά στον τελευταίο δίσκο του Θανάση Παπακωνσταντίνου "Ο Σαμάνος". Από το χαμόγελο του Samano μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, εμπνεύστηκε ο Παπακωνσταντίνου το τραγούδι, που είναι και ο γενικός τίτλος του δίσκου, αυτό το χαμόγελο τού άγνωστου μαγκίτη που φρόντισε να συγκεντρώσει όλη του την αγωνία (;), για το αναπόφευκτο τέλος, μόνο στον τρόπο που δάγκωνε το πούρο. Σα να τους έλεγε: "Τελειώνετε ρε κοπρίτες, τραβάτε τη σκανδάλη".

Ο βραζιλιάνος φωτογράφος Sebastiao Salgado έβαλε, χρόνια πριν, τη λεζάντα στη φωτογραφία, γράφοντας: «Ο Φορτίνο Σαμάνο καπνίζει το τελευταίο τσιγάρο πριν από την εκτέλεσή του. Βλέπουμε, σημείωνε ο Σαλγκάδο, έναν άνθρωπο σε ειρήνη με τον εαυτό του και με τον θάνατο».

Σπάνια συμβαίνει , η αναμέτρηση με το θάνατο, να αντιμετωπίζεται με αυτό το μάγκικο ύφος. Βέβαια αυτή τη στάση, τη συναντάμε και στην ελληνική ιστορία, όταν χιλιάδες αγνωνιστές της Εθνικής Αντίστασης βρέθηκαν μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα και αντιμετώπισαν με περίσσιο θάρρος τα βόλια του κατακτητή. (Νίκος Μπελογιάννης, Ναπολέων Σουκατζίδης, Ηλέκτρα Αποστόλου κ.ά.). Από την πρόσφατη αυτή ιστορία, εμπνεύστηκε  και ο Κώστας Βίρβος το τραγούδι "Δεν θέλω να μου δέσετε τα μάτια".

"Ο Σαμάνος" Θ. Παπακωνσταντίνου και Δ.Σαββόπουλος

                                                                      

Ο Σαμάνος

Ο Φορτίνο Σαμάνο καπνίζει και σκέφτεται:
"Είμαι ότι δεν έζησα, είμαι η βροχή που θα 'ρθει
να δροσίσει άγνωστων γυναικών το κορμί.
Βράδυ στα κρεβάτια τους πως στενάζουν ξαναμμένες
ποιος Σαμάνος έφερε τούτη τη βροχή..."

Ο στρατιώτης με τ'όπλο σημαδεύει και σκέφτεται:
"Με μια κίνηση απλή θα του κλέψω ότι έχει ζήσει
είμαι ένας μικρός θεός, είμαι ένα στοιχειό.
Πάνω από το αίμα του αύριο εδώ την ίδια ώρα
ερπετά θα σέρνονται όπως κάνω κι εγώ..."

Το τελευταίο τσιγάρο κι εκείνο σκέφτεται:
"Θα γίνω γέλιο να κρυφτώ σε παιδιά που ξεφαντώνουν
ο καιρός θα χάνεται ώσπου κάποιο απ' αυτά
θα φωνάξει "Λιμπερτά!" κι όπως θα κοιτάει τις κάνες
θα βρεθώ στα χείλη του σαν τσιγάρο ξανά".

Σύνδεσμος OISTROS

 Tο μοναδικό βιογραφικό στοιχείο που βρήκα στο διαδίκτυο, είναι ένα βίντεο και ένα ποίημα αφιερωμένο στον Fortino Samano. Παντού η ένδειξη "Αγνώστων λοιπών στοιχείων".

There´s a photograph showing the magical instant that never ends:
Fortino Samano is just waiting for the bullets,
the big brimmed hat still projects a shadow over the eyes in calm.
He´s facing the death nibbling at the last cigar.

The wild horses gallop flat out by the plains
too many far away for one more ride,
Zapata blows the ball of the Revolution
and nobody can turn the sight,
nobody can stop the time.
The dice of destiny have been thrown
and Fortino Samano is just waiting for the bullets.

He stands before the unfeeling rifles with hands into the pockets
And the nameless executioners don´t understand his smiling face
Good bye tequila, rebel women good bye
Are there any canteen at the other side?
What does a man feel between life and death?
What he feel is dust in the wind
The bullets can knock down his human reality
But nothing can knock down his name.

Fortino Samano is just waiting for the bullets
He´s not yet thirty years old
He´s unblindfolded, facing to the death
While shines the ash of the last cigar.
The legend goes something new each day.

Δεν θέλω να μου δέσετε τα μάτια (Χ. Λεοντή-Κ. Βίρβου) με τον Λάκη Χαλκιά

Δεν θέλω να μου δέσετε τα μάτια
τον ήλιο π' ανατέλλει να χαρώ
κι αν κάνετε τα στήθια μου κομμάτια
εσείς πεθαίνετε κι όχι εγώ.

Δεν θέλω να μου δέσετε τα μάτια
δεν σκιάζομαι τα βόλια τα σκληρά,
πηγαίνω στα ουράνια παλάτια
να στείλω στους ανθρώπους τη χαρά.

Καισαριανή, τόπος θυσίας, παιδιά του λαού που άφησαν την τελευταία τους πνοή, χτυπημένα από τα βόλια του κατακτητή. Έπεσαν για την λευτεριά. Παρακολουθείστε το βίντεο για να δείτε τα 200 ονόματα των εκτελεσμένων. Διακόσιοι Έλληνες Fortino Samano! Πόσοι κοινοί αγώνες συνδέουν τους λαούς όλου του κόσμου!!!

"Μπροστά πηγαίνει ο λαός" - Τραγουδάει ο Νίκος Ξυλούρης