25η Μαρτίου 1821

"Μπαρμπα-Γιάννη Μακρυγιάννη πάρε μαύρο γιαταγάνι κι έλα στη ζωή μας πίσω το στραβό να κάμεις ίσο."

"Τσάμικος" του Μάνου Χατζιδάκι με τον Μανώλη Μητσιά

"Αραπιάς άτι" (Διονυσίου Σολωμού-Γ.Μαρκόπουλου). Απαγγέλει η Ειρήνη Παπά, τραγουδάει ο Λάκης Χαλκιάς, συμμετέχει η Χορωδία της Πρέβεζας

Πατήστε το YouTube για να ακούσετε τον Κατράκη που απαγγέλει το "Προφητικόν" από το "Άξιον Εστι". Το πώς θα ταιριάξετε Σολωμό και Ελύτη, δυο διαφορετικές ιστορικές εποχές, είναι θέμα φαντασίας, είναι θέμα δικό σας!

Ειπα, σήμερα, να πω δυο λόγια για την εθνική μας γιορτή. Αλλά τι; Χιλιοειπωμένα λόγια και κείμενα που, όλα μας παραπέμπουν σε παιάνες, εμβατήρια, ομιλίες,  παρελάσεις, σημαίες, όπλα, τανκς, πυραυλικά συστήματα, τσολιάδες, αμαλίες, χορούς και μετά, τραπεζάκια έξω, ουζάκι στην παραλία ή κοψίδια στους Θρακομακεδόνες. 

Έτσι, θεώρησα αναγκαίο να ξεφύγω από αυτά που, έτσι κι αλλιώς, λένε, στην καλύτερη περίπτωση, τη μισή αλήθεια και ν' αφήσω να τα πει καλύτερα ο ποιητής με τη φωνή του Μάνου Κατράκη. Θα μου πείτε πως, ο Ελύτης με το "Προφητικόν" δεν αναφέρεται στη Επανάσταση του 1821 αλλά στον εμφύλιο 1946-1949, αν και γίνεται προσπάθεια να ερμηνευτεί για το, τι άλλο ήθελε να πει ο ποιητής εκτός από το προφανές. 
Και λοιπόν; Μήπως θα πρέπει να κοιτάξουμε γύρω μας και ακόμα παραπέρα (Λιβύη, Τυνησία, Σομαλία, Ιράκ, Παλαιστίνη, Αφγανιστάν...) για να δούμε, πως το "προφητικόν" δεν πρέπει να ερμηνεύεται στενά - στεγνά αλλά, να μας δίνει τη δυνατότητα να ξεπερνάμε τη φαντασία του ποιητή. Γιατί, ο ποιητής δεν είναι ιστορικός για να καταγράφει ιστορικά γεγονότα με ακρίβεια και σαφήνια αλλά, με τον ποιητικό του λόγο, μας δημιουργεί ερεθίσματα και μας δείχνει το δρόμο ή τα μονοπάτια και τον τρόπο να βλέπουμε και λίγο παραπέρα. 

Λοπόν, εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου λέγε τι βλέπεις;

"ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΝ"

του Οδυσσέα Ελύτη (από το Άξιον Εστίν)

Χρόνους πολλούς μετά την Αμαρτία που την είπανε Αρετή μέσα στις εκκλησίες και την ευλόγησαν. Λείψανα παλιών άστρων και γωνιές αραχνιασμένες τ' ουρανού σαρώνοντας η καταιγίδα που θα γεννήσει ο νους του ανθρώπου. Και των αρχαίων Κυβερνητών τα έργα πληρώνοντας η Χτίσις, θα φρίξει. Ταραχή θα πέσει στον Άδη, και το σανίδωμα θα υποχωρήσει από την πίεση τη μεγάλη του ήλιου. Που πρώτα θα κρατήσει τις αχτίδες του, σημάδι ότι καιρός να λάβουνε τα όνειρα εκδίκηση. Και μετά θα μιλήσει, να πει: εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου, λέγε, τι βλέπεις;

-Βλέπω τα έθνη, άλλοτες αλαζονικά, παραδομένα στη σφήκα και στο ξινόχορτο.

-Βλέπω τα πελέκια στον αέρα σκίζοντας προτομές Αυτοκρατόρων και Στρατηγών.

-Βλέπω τους εμπόρους να εισπράττουν σκύβοντας το κέρδος των δικών τους πτωμάτων.

-Βλέπω την αλληλουχία των κρυφών νοημάτων.

Χρόνους πολλούς μετά την Αμαρτία που την είπανε Αρετή μέσα στις εκκλησίες και την ευλόγησαν. Αλλά πριν, ιδού, θα γίνουν οι ωραίοι που ναρκισσεύτηκαν στις τριόδους Φίλιπποι και Ροβέρτοι. Θα φορέσουν ανάποδα το δαχτυλίδι τους, και με καρφί θα χτενίσουνε το μαλλί τους, και με νεκροκεφαλές θα στολίσουνε το στήθος τους, για να δελεάσουν τα γύναια. Και τα γύναια θα καταπλαγούν και θα στέρξουν. Για να έβγει αληθινός ο λόγος, ότι σιμά η μέρα όπου το κάλλος θα παραδοθεί στις μύγες της Αγοράς. Και θα αγαναχτήσει το κορμί της πόρνης μην έχοντας άλλο τι να ζηλέψει. Και θα γίνει κατήγορος η πόρνη σοφών και μεγιστάνων, το σπέρμα που υπηρέτησε πιστά, σε μαρτυρία φέρνοντας. Και θα τινάξει πάνουθέ της την κατάρα, κατά την Ανατολή το χέρι τεντώνοντας και φωνάζοντας: εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου, λέγε, τι βλέπεις;

-Βλέπω τα χρώματα του Υμηττού στη βάση την ιερή του Νέου Αστικού μας Κώδικα.

-Βλέπω τη μικρή Μυρτώ, την πόρνη από τη Σίκινο, στημένη πέτρινο άγαλμα στην πλατεία της Αγοράς με τις Κρήνες και τα ορθά  Λεοντάρια.

-Βλέπω τους έφηβους και βλέπω τα κορίτσια στην ετήσια Κλήρωση των Ζευγαριών.

-Βλέπω ψηλά, μες στους αιθέρες, το Ερεχθείο των Πουλιών *

Λείψανα παλιών άστρων και γωνιές αραχνιασμένες τ' ουρανού σαρώνοντας η καταιγίδα που θα γεννήσει ο νους του ανθρώπου. Αλλά πριν, ιδού, θα περάσουν γενεές το αλέτρι τους πάνω στη στέρφα γης. Και κρυφά θα μετρήσουν την ανθρώπινη πραμάτεια τους οι Κυβερνήτες, κηρύσσοντας πολέμους. Όπου θα χορτασθούνε ο Χωροφύλακας και ο Στρατοδίκης. Αφήνοντας το χρυσάφι στους αφανείς, να εισπράξουν αυτοί τον μιστό της ύβρης και του μαρτυρίου. Και μεγάλα πλοία θ' ανεβάσουν σημαίες, εμβατήρια θα πάρουν τους δρόμους, οι εξώστες να ράνουν με άνθη τον Νικητή. Που θα ζει στην οσμή των πτωμάτων. Και του λάκκου σιμά του το στόμα, το σκοτάδι θ' ανοίγει στα μέτρα του, κράζοντας: εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου, λέγε, τι βλέπεις;

-Βλέπω τους Στρατοδίκες να καίνε σαν κεριά, στο μεγάλο τραπέζι της Αναστάσεως.

-Βλέπω τους Χωροφυλάκους να προσφέρουν το αίμα τους, θυσία

στην καθαρότητα των ουρανών.

-Βλέπω τη διαρκή επανάσταση φυτών και λουλουδιών.

-Βλέπω ψηλά, μες στους αιθέρες, το Ερεχθείο των Πουλιών.

-Βλέπω τις κανονιοφόρους του Έρωτα.

Και των αρχαίων Κυβερνητών τα έργα πληρώνοντας η Χτίσις, θα φρίξει. Ταραχή θα πέσει στον Άδη,  και το σανίδωμα θα υποχωρήσει από την πίεση τη μεγάλη του ήλιου. Αλλά πριν, ιδού, θα στενάξουν οι νέοι, και το αίμα τους αναίτια θα γεράσει. Κουρεμένοι κατάδικοι θα χτυπήσουν την καραβάνα τους πάνω στα κάγκελα. Και θα αδειάσουν όλα τα εργοστάσια, και μετά πάλι με την επίταξη θα γεμίσουν, για να βγάλουνε όνειρα συντηρημένα σε κουτιά μυριάδες, και χιλιάδων λογιών εμφιαλωμένη φύση. Και θα ‘ρθούνε χρόνια χλωμά και αδύναμα μέσα στη γάζα. Και θα 'χει καθένας τα λίγα γραμμάρια της ευτυχίας. Και θα 'ναι τα πράγματα μέσα του κιόλας ωραία ερείπια. Τότε, μην έχοντας άλλη εξορία, που να θρηνήσει ο Ποιητής,

την υγεία της καταιγίδας από τ' ανοιχτά στήθη του αδειάζοντας, θα  γύρει (γυρίσει) για να σταθεί στα ωραία μέσα ερείπια. Και τον πρώτο λόγο του ο στερνός των ανθρώπων θα πει, ν' αψηλώσουν τα χόρτα, η γυναίκα στο πλάι του σαν αχτίδα του ήλιου να βγει.

Και πάλι θα λατρέψει τη γυναίκα και θα την πλαγιάσει πάνου στα χόρτα καθώς που ετάχθη. Και θα λάβουνε τα όνειρα εκδίκηση, και θα σπείρουνε γενεές στους αιώνες των αιώνων!

*Τα κείμενα με την κόκκινη γραφή είναι από το πρωτότυπο ποίημα και δεν υπάρχουν στην αφήγηση.

"Ο Θούριος του Ρήγα" σε μουσική Χρήστου Λεοντή. Τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης

Ελευθερία ή Θάνατος

Δυο τραγούδια του Βασίλη Αρχιτεκτονίδη με θέμα τον μεγάλο ξεσηκωμό. Τραγουδά ο Αλέκος Κακέτσης

"Οι Μωραϊτες"

"Λιοντάρι μου περήφανο"

 *** 

Αφιέρωμα για την Ελληνική Επανάσταση του 1821 έκανε ο φίλος Ludovico από τη Χιλή στο blog του με κείμενα και φωτογραφίες από την Ελλάδα. Μπράβο! Εδώ παραθέτω την αναφορά του για την Εθνική μας γιορτή.

GRECIA, 25 de MARZO DIA DE LA INDEPENDENCIA.

     Cada año, un 25 de Marzo, Grecia celebra su Fiesta de la Independencia. En realidad este es el día en el que empezaron a luchar por ella contra el Imperio Otomano. Y es que en el año 1821 se da comienzo a este proceso en el que tras una reunión con la presencia del arzobispo de Patra, los presentes hicieron el juramento de “Libertad o Muerte”. A partir de ese momento y en pocos meses toda Grecia ya estaba totalmente sumida en la revolución hasta llegar a la victoria.

     Grecia, país donde ninguna época ha tenido tanta vigencia como la época de esplendor de su civilización. Es cierto que la historia no se repite, pero no es menos cierto que cuando empezamos a conocer la filosofía, la literatura y el arte griego, descubrimos nuestra propia imagen.

     Tierra de mitos donde los dioses de la antiguedad reían y lloraban aunque nunca morían; tierra donde las fortalezas amuralladas son para defender la paz; tierra donde los héroes eran capaces de anteponer la amistad a la violencia; tierra donde el mar y el cielo son fuente de inspiración para artistas; tierra donde se dan la mano el valle, la montaña y el mar: tierra donde nacieron la filosofía, la democracia y el teatro; tierra cálida y acogedora, de hospitalidad y de amigos.

     Ayer y hoy Grecia nos atrae por su pasado, nos retiene por su presente o, más bien, por ese modo que tiene el presente de continuar tan naturalmente su lejano pasado.

     El verdadero mérito de Grecia inmortalizado por la fábula de sus Dioses y el genio de su pueblo, consiste en haber conservado a través de siglos de historia, el aspecto según el cual lo veían los contemporáneos de Homero, Euclídes o Arístóteles.

     Y es Grecia, maravilloso país, que hoy celebra la fiesta de su Independencia, al que Entre Música, le dedica este pequeño y modesto homenaje. Felicitaciones a los griegos del mundo entero.....

  Για να διαβάσετε περισσότερα επισκεφθείτε το ENTRE MUSICA

Μερικά τραγούδια ακόμα

"Τσάμικος" (Μ. Χατζιδάκις) με τη Βαιλική Παπαγεωργίου

"Σαράντα παλικάρια" (διασκευή Β.Παπαθανασίου) με την Ειρήνη Παπά

"Καραϊσκάκης" με τον Κώστα Χατζή

"Φεύγω τ΄αλόγου την ορμή" (Δ.Σολωμού) με τη Νένα Βενετσάνου