ΑΡΤΟΣ ΚΑΙ ΘΕΑΜΑ (PANEM ET SIRCENCES)

Ο φούρνος έχει τη δική του ιστορία

Μια ιστορία με πολύ ... ψωμί.

Μια Κυριακάτικη βόλτα στο Ψυρρή, στη γειτονιά των θεάτρων, η χαρακτηριστική μυρωδιά του ψωμιού και των κουλουριών, με οδήγησε στο φούρνο των Βενέτηδων, δίπλα στο θέατρο "Εμπορικό". Ήταν η ώρα για καφέ και μπουγάτσα. Ευκαιρία, λοιπόν, να γνωρίσω και τους ανθρώπους του. Κουβέντα στην κουβέντα, έμαθα όλη την ιστορία της οικογένειας. 

Έτσι, ο λόγος της σημερινής ανάρτησης είναι απλός και πρακτικός: Έχω εξασφαλίσει ένα στέκι για καφέ και ζεστό ψωμί και γλυκά με αγνά υλικά, βασισμένα σε παραδοσιακές συνταγές, που μόνο ή οικογένεια Βενέτη (καμιά σχέση με την αλυσίδα) μπορεί να μου εγγυηθεί, με την ιστορία της, την εμπειρία, το μεράκι και τη σπουδαγμένη γνώση της νεότερης γενιάς. Άφησα για το τέλος τον πανέμορφο πολυχώρο "...και Ζαχαροπλαστείο", ένα νεοκλασικό αριστούργημα, η προέκταση του φούρνου, όπου μπορείς να απολαύσεις τον καφέ σου, συνοδευόμενο με τυρόπιτα, μπουγάτσα ή κρουασάν που σου σερβίρει με το χαμόγελο στα χείλη η Νατάσα, ο Δήμος, η Ντόρα, ο Στράτος, και να περιηγηθείς την έκθεση φωτογραφίας αξιόλογων καλλιτεχνών. Φεύγοντας, μπορείς να πάρεις ένα πακέτο με γλυκά για να ξετρελάνεις τα παιδιά στο σπίτι ή να κάνεις τους φίλους και τις φίλες σου να σταματήσουν τη δίαιτά τους.

Ο παππούς ο Λάμπρος καμαρωτός και περήφανος μπροστά στο φούρνο του, σε φωτογραφία εποχής.

Και εδώ, ο φούρνος όπως είναι σήμερα και δίπλα, στο αναπαλαιωμένο νεοκλασικό, ο πολυχώρος
  "... και Ζαχαροπλαστείο".

Την ιστορία του φούρνου και των φουρναραίων Βενέτηδων, μας την περιγράφει με συντομία ο συνεχιστής της οικογένειας, 4ης γενιάς, Απόστολος.

  

Μια Κυριακή μεσημέρι, το Μάρτη του ‘46, έφτασε ο παππούς ο Λάμπρος στου Ψυρρή (Φωτο 1).
“... πήγαινε να δεις το μαγαζί που θα δουλέψεις” του είπε ο πατέρας του ο Μαστραντώνης (Φωτο 2).  

Αρτεργάτης ο παππούς ο Λάμπρος σαν τον πατέρα του, ήρθε και πρόκοψε μαζί με τον πατέρα του τον Μαστραντώνη και τη γιαγιά μου, την κυρά Νίτσα.
Στην αρχή μεροκάματο και οι δυο. Αρτεργάτης Α’ ο παππούς και βοηθός αρτεργάτης ο προπάππος.  “... τούτο το μαγαζί έχει ιστορία, έλεγε ο παππούς, να μην το αλλάξετε”. 

Δυο αδέλφια, συγχωριανοί των παππούδων, ο Κώστας και μετά ο Γρηγόρης Παπαθεοδώρου, Θεσπρωτοί από την Λεπτοκαρυά. 

Ο Κώστας πριν το 1907 στο φούρνο, σαν πέθανε, συνέχισε ο αδερφός του ο Γρηγόρης μέχρι τα χρόνια της Κατοχής και όταν ο Γρηγόρης έφυγε από τον κόσμο τούτο, τότε ο Παναγιώτης, αδερφός του προπάππου μου, αγόρασε την άδεια και το ‘46 προσέλαβε στη δούλεψή του, τον προπάππο μου και τον παππού μου.
Από τα χρόνια εκείνα ήρθε στη φαμίλια μας τούτος ο φούρνος.
Δύσκολα χρόνια όπως λένε οι παλιοί, λες και τώρα είναι καλύτερα. 

Γιατί σας τα λέω τώρα όλα αυτά.
Ε .... να βαριά ιστορία και θέλει κότσια, κοντά εκατό χρόνια. Φουρναραίοι και μαστόροι, οικογένειες ένα σωρό τριγύρω στη γειτονιά.
Γεγονότα να δεις, δυο πόλεμοι, κατοχή, πόνος αγωνία και ετούτος ο φούρνος να στέκει και να δίνει ψωμί με το δελτίο! 

Αμ η κυρά Νίτσα, η γιαγιά μου, τριάντα χρόνια στάθηκε πίσω από τον πάγκο, πάντα με ένα χαμόγελο, 18 ώρες την ημέρα (Φωτο 3)

Τώρα ήρθα εγώ που νιώθω βαθιά μέσα μου πως πρέπει να τιμήσω την ιστορία αυτού του μαγαζιού, και τελικά μου βγαίνει σαν μια υπόσχεση να το κάνω, θες με την ποιότητα στα προϊόντα μας, θες με την καθαριότητα, τη συνέπεια και την εξυπηρέτηση, θες με το μεράκι και με το χαμόγελο.
Με κάθε τρόπο τελικά, θέλουμε να συνεχίσουμε αυτή την παράδοση.

Σας το υπόσχομαι

Απόστολος Αντωνίου Βενέτης

                                                            

Εδώ, το δεύτερο επίπεδο του πολυχώρου όπου μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή τη σοκολάτα σας, περιτριγυρισμένοι από φωτογραφικές και κινηματογραφικές μηχανές και πορτρέτα ηθοποιών, κατ'εξοχήν, χολυγουντιανής προέλευσης περασμένων δεκαετιών. Αν διαπιστώσετε πως το στομάχι σας διαμαρτύρεται, "χτυπείστε" μια μπουγάτσα ή μια τυρόπιτα. Μην πείτε όχι στο γλυκό του κουταλιού και στα περίφημα παραγεμισμένα κρουασανάκια. Φυσικά, θα  εντυπωσιαστείτε με την έκθεση φωτογραφίας του Δ. Τσεβά και Γ. Ασημακόπουλου με θέμα "Τα Θερινά Σινεμά"  που συνεχίζεται και στο τρίτο επίπεδο, που πολύ φοβάμαι ότι δεν θα την προλάβετε, θα προλάβετε, όμως, την επόμενη έκθεση του αξιόλογου φωτογράφου Δημήτρη Δημητρίου με θέμα "Βραδινή Διαδρομή".

Αριστερά το τρίτο επίπεδο για παρέες με  κέφι και ζωντάνια, που ξέρουν να απολαμβάνουν τα καλούδια του ζαχαροπλαστείου. Δεξιά η κύρια είσοδος που σε πάει κατ' ευθείαν στον πάγκο με τα κάθε είδους γλυκά ενώ η ξύλινη σκάλα σε οδηγεί στους επάνω χώρους και στο κέντρο η πρόσοψη και η είσοδος του πολυχώρου.

****

Άρτος και θέαμα (panem et sircences)

Μπορει οι ρωμαίοι αυτοκράτορες να έδιναν στο λαό "άρτον και θέαμα" (panem et sircences) στο αμφιθέατρο, αργότερα οι βυζαντινοί στον ιππόδρομο και οι ισπανοί "άρτον και ταυρομαχίες" (pan y toros), για να ξεχνά τα προβλήματά του, εδώ, η πρόταση για θέαμα, είναι για καλλιτεχνικό προβληματισμό και, στο μέτρο του δυνατού, προσπαθεί να αναδείξει τα κοινωνικά προβλήματα. Με διαφορετικό σκεπτικό, λοιπόν, ο πολυχώρος "...και Ζαχαροπλαστείο", παρουσιάζει την έκθεση φωτογραφίας του Δημήτρη Δημητρίου με τις "Βραδινές διαδρομές" του.

Στη συνέχεια, σας παραθέτω τις σκέψεις του φωτογάφου Δ. Δημητρίου για την έκθεσή του:

"Τι μπορεί να σημαίνει μια βραδινή διαδρομή για τον καθένα μας; Πολλά διαφορετικά πράγματα σημαντικά ή και εντελώς ασήμαντα ανάλογα με το πώς βιώνουμε κάθε φορά τις καταστάσεις και τα δεδομένα του περιβάλλοντος μας. Εδώ, στην πόλη που ζούσα τότε, η βραδινή μου διαδρομή μέσα σε αυτή άρχισε να λειτουργεί  σαν μια περιπλάνηση , ανάμεσα στις σκέψεις μου, την μοναξιά της νύχτας και τον απολογισμό της ημέρας .Μου γεννιόταν η διάθεση να παραμερίσω την προφανή ασχήμια από τα σκουπίδια του δρόμου, άρχισα να παρατηρώ με ενδιαφέρον, αυτό το οποίο δεν του έδινα καμιά σημασία την ημέρα. Η διαδρομή από το σπίτι στην εργασία, η τόσο κοινότυπη την ημέρα αποκτούσε τώρα μια άλλη υπόσταση κάτω από τα φώτα του δρόμου και των αυτοκινήτων. Τα πεζοδρόμια, το χώμα, οι δρόμοι έδειχναν πως ξεπερνούσαν την αντανάκλαση και έβγαζαν ένα δικό τους φως, είχαν να αφηγηθούν μια διαφορετική ιστορία, αρκεί να τα πλησίαζες και να τους έδινες προσοχή. Έτσι έβαλα τον εαυτό μου στη δοκιμασία να δει το χώρο της καθημερινότητας του με μια άλλη ματιά, να προσηλώσει το βλέμμα του στο ασήμαντο, που πολλές φορές καταλαμβάνει το μεγαλύτερο χώρο και διαρκεί περισσότερο στη ζωή μας. Έπρεπε λοιπόν να προσπαθήσω να φωτογραφίσω και να φτιάξω εικόνες από το τίποτα. Χαμήλωσα πολύ το οπτικό μου πεδίο, τόσο που να μην ξεπερνά τον ορίζοντα και προσομοίωσα την φωτογραφική γωνία οπτικής κάλυψης με το ανθρώπινο βλέμμα.

Θέλησα, μέσα από τις συνθέσεις μου, να δώσω σημασία στη φόρμα, έτσι ώστε να υπάρχουν καθαρά χρωματικά και γραμμικά στοιχεία. Δεν είχα τη διάθεση να αλλοιώσω τα οπτικά στοιχεία του θέματος και να τα μεταμορφώσω σε κάτι άλλο, αλλά να τραβήξω απλές φωτογραφίες, έχοντας τη διάθεση, να δω με ψυχρό μάτι τις παραμελημένες λεπτομέρειες του δρόμου, αλλά ταυτόχρονα να τις βιώσω σαν μέρος της ζωής μου".

                                             Δημήτρης Δημητρίου 

                                                                      Η είσοδος  ελεύθερη μέχρι αργά το βράδυ